تام شیرن / چیرووکێگ له سیامه‌ک نه‌جه‌فی
پێشوەتن: ئی چیرووک ڕئالیستیکە ژیان لە ناوەیل دەهەگەیل ٦٠ و ۷٠ خوەرەتاوی وە تەسویر کیشاسن. تام شیرن، داستانێگە وە دی هات زەین نۊسەرە ک بەشێگێ وەلێ تەتیان ڕووژانەیل ئەو دەمە بیە. سەرهاتێگ شیرن و تاڵ لە تاماس و شیرن. ژیان تاماس لە سەرەتاێ ژیان ۱٤ ساڵانوە لە دەسپێک جووخ جوانی دەس وە پێ کریەی تا نادیاری. ژیان شیرن دۊەت هاوسایان دو ساڵ لە شوونێ پڕ ڕه‌نگترە بوودن ک ئەویش پا نەێە ئازەوایەتی لە نووڕینگەێ تاماس، و بویش یەکم داستان، دەس وە پێ کریەێ. ئی داستانه وه چه‌ن داستان کوڵ جوور زه‌نجیرێگ وه یه‌ک چنیه‌ن دریژێ دریاسن.
این داستان رئالیستیک زندگی در دهەهای ٦٠ و ۷٠ خورشیدی را بە تصویر کشاندە است. طعم شیرین داستانی است کە خلق شدەی ذهن نویسندە است، قسمتی از آن اتفاقات روزمرەی آن زمان است. داستانی تلخ و شیرین. زندگی تاماس (طماسب) از ابتدای ۱٤ سالگی او، کە نوجوانی خود را حس می کند آغاز می شود. زندگی شیرین دختر همسایەی تاماس دو سال بعد از آن به شکل پر رنگی کە او هم سرآغازهای نوجوانیش است از نگاە تاماس، توسط راوی اول، کند و کاو می شود.
اصل داستان کوردی است؛ در این مرحله داستان به کوردی چاپ خواهد شد. داستان شامل قسمتهای متفاوتی است که بشکل داستانهای کوتاهی چون دانه‌های زنجیری بهم متصل می شوند.
وسا سماییل
تاماس ئه‌ڕا یه‌کم جار بی چیاده لاێ وسا سماییل. ئه‌و یه قه‌واره پارچه‌ێ بوور (تووسی) شه‌لواڵی وه‌ل خوه‌ێ بردۊ. تاماس له باره‌ێ خه‌یاتی ئه‌و، تاریف ژنه‌فتۊ وساێ قابڵێگه و پیاوەتیدارە. ژنه‌فتۊیش ئه‌و زوورخانه چوودن، میله خاس خڕ ده‌ێدن و که‌باده‌گه‌یل هه‌ڵه قورس گل ده‌ێدن. ویشن وه‌ختێ چیاده ناو زوورخانه ئه‌ڕاێ سه‌ڵه‌وات کیشیان، ئه‌ویش وه‌تۊ من ناتوام ئه‌ڕام سه‌ڵه‌وات بکیشین. وه‌لی داو ئه‌وه بی هه‌رکه له‌قه‌و (پاشقەو) پاڵه‌وان دیانه پێ، تا پا نیادنه زوورخانه ئه‌ڕاێ سه‌ڵه‌وات بکیشن. وسا سماییل ئه‌وقه پا دائۊه گه‌ز ئەڕای سەڵەوات نەکیشن، دی چیادنه ناو گشت له وه‌رپاێ هه‌ڵسیان و یه چه‌پ ئه‌ڕای کوتیان، دی سه‌ڵه‌وات ئه‌ڕاێ نه‌کیشیان. مورشدیش ده‌فی یه ڕێز ئه‌ڕاێ گردیا و وه‌تیا یا عه‌لی! مورشد وه‌تۊ دی ئجازه نایه‌م له لێمان قه‌یه‌خه بکه‌ێ یا عه‌لیش نه‌ویشیم، دی عه‌لی ک وه خوه‌ه‌یانه!
تاماس ڕەسیە پاێ تاپڵەو خەیاتیگ، هۊچ وێنه‌یگ له قوماش یا ده‌رزری و مه‌چیر یا وێنه‌ێ چه‌رخ خه‌یاتی نه‌یی، نۊساۊ:
“خیاطی سرانە” بۊچکیش له ژێرێ نۊساۊ: “استاد اسماعیل”.
وه‌ختی پا ناده ناو وه‌ل یانزه پله ڕه‌سیه پاگرد و جا په‌نج پله تر گل خوارد و چیه ناو دیو وەرواز خه‌ێاتی. تا چیه ناو خه‌یاتی یه تۊله‌کوڕێگ هاته پیریوه و له شوون وه خه‌ێرهاتنی، تماشایگ له تاماس کرد و شه‌واڵ کوردی سوپرسه‌د و گیوه‌ێ پاێ خوار بان کرد و وه‌ت:
شه‌واڵ کوردی توای بۊرنی یا شه‌ڵواڵ؟
تاماس وه‌ت:
توام وسا سماییل بۊنم.
تۊله‌کور ک شاگرد وسا بی وه‌ت:
ئوسا ده‌سێ گیره کاکه! نیه‌تۊه‌نێ بۊنێده‌د!
تاماس:
ئه‌ێ قه‌ێ ناکه‌ێ چه‌وه‌ڕێ وسم تا ده‌سێ خالی بوو.
شاگرد:
ئوسا هه ده‌سێ خالی نیه‌ودن بێخود چه‌وه‌ڕێ نه‌و. تازه ده‌سێشی خالی بوو هه من باس ئه‌نازه‌د بگرم.
تاماس:
نه کاکەم وه‌تگه ئه‌لا کولی هاڵ باس خود وسا سماییل بۊنم، ئاخه ئه‌و قه‌ومانه. دوارە وسادن زاق نووڕستە ناو چەو شاگرد. گتێ نەخاێان یه که‌ش دی یه‌کی له دیوه بنینه ک ده‌نگ کڕه‌ی خه‌یاتی له ناوێ هاتیا هاته ده‌یشت؛ باڵاێ به‌رز و پرچ سیه‌ێ بریقه که‌رێ داشت دائۊیه‌ێ بان و سێوڵ سیه‌ی یه ده‌سێ جه‌ڕوه دائۊ و چما وشک و ده‌ژ به‌سیائۊ. شه‌وێ چه‌رمگێ ک میل میل سیه داشت لە وەرێ بی؛ باڵ شه‌ویەگه‌ێ دو لوو دائۊە بان، کڕ زه‌خم گه‌وراێ قه‌یمه‌یگ تو بۊشی هێڵ چه‌قوو یا قه‌مه بوو له بان باڵێ له دیم ناوه تا ناو قه‌پاڵی کیشائۊ، دیار بی. ڕف بازووی جوور کووڵه‌که له ژێر شه‌ویه‌گه‌ێ دائۊه ده‌یشت. دو سه‌ێه‌ف له یه‌قه‌ێ شه‌ویه‌گه‌ی لە بانا واز بی، مۊ ناو سینه‌ێ جوور پرچ و سێوڵێ سیه نه‌وی و بریقه‌ی ناتیا، سیه و چه‌رمگ قاتی داشت. ئەو وه دۊروه بسکه‌ێ داد و وه‌ت:
تو کیید جوان!
تاماس وه‌ت:
یا عه‌لی مه‌ده‌د!
جا چیه نواوه و وە شیوەێگ ک یاگ گردۊ ده‌سمشتاخ بکه‌ێ!
وسا سماییل ده‌فی هاته نواتروه وه‌ت:
یا عه‌لی مه‌ده‌د کوڕم! ئه‌جه‌و شێره کوڕێگید.
جا ئه‌ویش ده‌س تاماس گرد و وه‌ل تاماسا ده‌س یه‌کان ماچ کردن.
تاماس وه‌ت:
من کوڕ جاماس سه‌راوییم.
سماییل:
ها کا جاماس چۊنه؟ تو باییس کوڕ بۊچکێ بید! هاتێا مناڵتر بۊدن دۊمه‌د. ئه‌جه‌و! دی کا جاماس یه دو ساڵه نه سێف ئه‌ڕامان ناتێرێ نه که‌ره و دوو. بۊشه پێ باێ بۊنمه‌ێ! دی ئی که‌شه وه‌لیا زوور مشت ناکه‌م.
وسا سماییل یه بسکه‌ێ دادن و دواره تاماس کیشادن وه‌ره‌و خوه‌ێ و یه ماچ تێوڵێ کرد.
وسا سماییل وه‌ت:
من و جاماس تا یەکان دۊنیایم دەس کردیایمنە زوور مشت، فەرە خەتەر بی نه‌تواسنیایم یه‌کان بپه‌زنیم. هه‌رکارێ کردم یه که‌ش وه‌ل خوه‌م بوه‌مه‌ی زوورخانه، هه نه‌هات و نه‌هات. زوور کا جاماس خووا داییە. ئیسه بۊش بزام توای شه‌لواڵ بۊرنی؟ هاتێا وه خاتر مه‌درەسه بوو!
تاماس ک گوپێ سۊروه بی نه‌زانسیا چه بۊشێ، چۊه ناو ڕه‌فت و کردوه‌ی وسا سماییل و فه‌ره خوه‌شێه لێ هات، وه‌ختێ له نزیکوه ده‌م شوونه چه‌قوو دی، ده‌مێه واق چۊ.
تاماس وه‌ت:
ئه‌رێ وسا! توام شه‌لواڵ بۊرنم. تا ئیسه داییم پاییزان شه‌لواڵ کارخانەیی سه‌نمه!
وسا سماییل پارچه گرده ده‌سوه و وه‌ت:
ئه‌جه‌و پارچه‌ێ خوه‌ش دووختێگه. ئیسه ئه‌ڕا که‌ی توایده‌ێ کوڕه‌گه‌م!
تاماس:
هه‌روه‌خت وه پێت کریا! کاکه‌م وه‌تیا، ئه‌ره وسا سماییل چه‌ن مانگ تریش گه‌یید نه‌یا، قه‌ێ ناکه‌ێ. ئاسیاو گه‌ێ وه نه‌وبه‌س.
وسا سماییل بسکه‌یگ داد و وه‌ت: “هه‌ی جامک!”
ئه‌و یه مترێگ وه گه‌ر ملێ بی ده‌رێ هاورد و ئه‌نازه‌ی شان و باڵ و ده‌ور ناوقه‌ێ و ملێ گرد.
تاماس وه‌ت:
نه وسا پارچه‌گه ئه‌ڕا شه‌لواڵ پا هاوردمه‌سه‌ی.
وسا سماییل ده‌سێگ هاورده نوک سێوڵیا و بسکه‌یگ تر دادن و وه‌ت:
ئه‌ێ خوو خاس! زۊتر بوه‌تیای.
جا ئه‌نازه‌ێ له ژێر ناوکێ تا بان زه‌نگووڵی و ده‌ور ڕان، له زرانی تا خوار پاێ و کول ئه‌نامێ ئه‌نازه گرد.
جا وه‌ته پێ:
وه‌تێ تاماس! تاماس وه‌سه دی ساتێگ تر به‌سیمن، توای شه‌و بایه لامان؟ سورمه بزانێ هاتیده‌سه کرماشان و ناوردمه‌سه‌ده ماڵ کوشێده‌مان و خوه‌یش که‌ێه تووریان و ویشێ چمه ئه‌ڕا ماڵ خاڵوو جاماسم.
تاماس بسکه‌ێگ داد وه‌ت:
نه منیش سوو مه‌دره‌سه دێرم باس بچم. وه میم سورمه سڵام بڕه‌سن.
سماییل:
په‌س سوو نه، دو سوو سات چوار بوه ئه‌ڕا شه‌لواڵه‌گه‌د!
شاگرده‌گه‌ێ وسا ک تا ئیسه مات مه‌نۊ و زانسیا وسا سماییل بسکه وه ڕۊ خووایش نایەێدن، سه‌رسڕ ماگ مه‌نۊ ئه‌وه چۊ بیه ئیسە بزە ها ناو دەمچەوێ! شاگرد زانسیا نزیک خاونکارە و گشت موشته‌ریه‌یلێ تا دو مانگ تر دوڵنگه‌یلیان توان. ئه‌وقه سه‌ریان شلوخ بی هه‌ر موشته‌ری تازه‌ییگ هاتیا گشت خستیا شوون خاونکار ئه‌وه چۊ بی ئیجوو کرد. شاگرد تواست بخه‌یه فکر وساێ، وه بن زار ته‌رک که‌ڵوڕێ خوه‌ێوه وه‌ت:
ئوسا! کار فریه‌ێگ ها وه‌ر ده‌سمان!
وسا سماییل یه بووڕه لێ بردوه و وه‌ت:
چایی دایه‌سه تاماس!
شاگرد هه‌نگه‌وپه‌ڵه پشته‌ڵپشت چی و چیه پشت و خڕپووق خسته پیاڵه و ژێر پیاڵه‌گان. خاس زانسیا ئەو بووڕوە کردنە یانێ چە.
دو سوو سات چوار ئێواره تاماس هاتوه و یه جه‌به سێف سه‌وقاتی ته‌ڵایی وه‌ل خوه‌ێ برده ناو خه‌یاتی وسا سماییل.
وسا سماییل تا چه‌وێ که‌فته جه‌به سێفه‌گه وه‌ت:
ها جاماس تازه که‌فته فکرێ! بۊشه پێ مه‌گه‌ر نه‌که‌فیه ده‌سم!
جا بسکه‌ێگ داد و تماشایگ کرده جه‌به سێف و وه‌ت:
بۊشه پێ، وه قه‌وڵ خوه‌ێ سمه وه‌تگه من سێفێ دی ناتوام.
تاماس ڕه‌نگێ سۊر و ڕووشن بی و وه‌ت:
کاکه‌م یه چشتێ وه‌ت، وه‌لی له ڕۊم ناتید بۊشمه‌ێ.
وسا سماییل یه پریقه‌ی خه‌نینی داد و وه‌ت:
وه‌تگه من سێف ئه‌ڕا ئه‌و کل ناکه‌م، ئه‌ڕا سورمه‌ێ خوارزامه!
تاماس ده‌مێه واق چی و سه‌ر کرده خوار وه‌ت:
ئا وسا!
وسا سماییل له وه‌ر خوه‌ێوه وه‌ت، ئه‌ی پووڕێ نه‌ناسمه‌ێ، جا چی شه‌لواڵێگ بوور کریائۊه چه‌ڵاکا هاورد و یه شه‌وێ سورمه‌یی ک میله میله‌ێ که‌و کەو له قەێ بی هاورد و وه‌ت:
ئیسه بچوه ناو ئه‌و دیوه بکره‌یانه وه‌ر بزان چۊنه!
تاماس دی نه‌زانست چه بۊشێ، گتێ وساد و له لاێ خوه‌ێ فکر کرد هه‌م دواره هه‌ڵه کرد، وه‌ت:
وسا من شه‌وی ناوردمه، هه شه‌لواڵه‌گه هین منه.
وسا سماییل هه وه‌ل ئه‌و بزه‌ێ ژێر سێوڵێوه وه‌ت:
تو ئیسه بکه‌ره‌ێ وه‌ر ئه‌ی هات و وه ئه‌نازد بی.
تاماس تا ئیسه نه شه‌وی و نه شه‌لواڵ نه‌یائۊ بۊرنن. ژنه‌فتۊ خەێات داییم وه ئه‌نازه ده‌رێ ناتێرێ، یا ته‌نگه یا کوڵه یا وشاسن. ئه‌وه بی داییم چیاد دوڵنگ کارخانه‌یی سه‌نیا. تاقه‌ت چه‌وه‌ڕێ بین خه‌یاتیش نه‌یاشت.
تاماس وه‌ختێ چیه ڕه‌ختکه‌ن و هه‌نجه‌ڵه‌گانێ گووڕان و له ناو جامه‌ک نووڕسته خوه‌ێوه، ده‌میه تاق چی. تا ئیسه هۊچوه‌خت دوڵنگه‌یلێ ئیجوور وه ئه‌نازه‌ێ نه‌وی. ده‌ق شه‌لواڵه‌گه‌ێ ئه‌وقه ڕاس و دۊز که‌فتۊه بان که‌وش وڕنیه‌گه‌ێ ک هه دۊه‌که سه‌نۊه‌ێ، تو بوه‌تیای خه‌رووزه باوردیایه هێڵ ئوتوه‌گه‌ی تا ئاخر شه‌قێ کردیا.
جا هاته ده‌یشت وسا سماییل یه خواربانێگێ کرد و یه بسکه‌ێ دادن و وه‌ت:
بمارکت بوو. ئمجا ئوتوو دیری؟
تاماس:
نه نه‌یریمن. وه‌لی ویشمه کاکه‌م ئه‌ڕام بسێنێ.
تاماس تواسیا وه خوه‌شیا فجه بکه‌ێ. وه‌ت:
وسا سماییل، چه‌نێ هه‌ق ده‌سدان بوو، ته‌قدیم بکه‌م.
وسا سماییل خه‌نی و وه‌ت:
من وه‌ل جاماس هه‌ساوکتاو دێرم. هه‌قێ سیاسوونیگه ئی جار خوه‌م هاتمه سیاوانه وه‌لێ سێنمه‌ێ. جاماس خوه‌یش پووسێ ئه‌ڕام که‌نێ.
تاماس دی هه‌رچێ رجا کرد وسا سماییل پۊلێ گلوه نه‌یادن و قه‌بوول نه‌کرد ته‌نیا یه‌ده‌ف مل تاماس داده ژێر به‌خڵ و یه‌که‌م جه‌ڕانه‌ێ و وه‌ت:
دی بچوو بزام، چه‌که‌ی. کلاس چه‌نی تاماس؟
تاماس:
سێیم رانمایی. هه‌و که‌ڵاس نووه!
تاماس چی مه‌ره‌مه‌ت زیایی کرد و ده‌س یه‌کان ماچ کردن و وه خوه‌شیوه هاتوه.
تاماس تا چه‌ن ڕووژ ڕه‌فت پیاگانه و پیاوه‌تی وسا سماییل له وه‌ر چه‌وێ بی، شه‌وییگ ئیجوو خوه‌ش فورم و خوه‌ش ڕه‌نگ و وه ئه‌نازه تا ئیسه نه‌یاشتۊ.
له ناو فامیل و قه‌وم و که‌س و کار وسا سماییل هه وه‌ل ماڵ ئیانا هامشوو کردیا. ئاخه وه‌تیان وه‌ختێ جوان بیه، چه‌قووکیش بیه، چه‌ن که‌ش چووڕای وجاخ به‌ساگه و یه که‌ش یه‌کی هاتۊ تواستۊ وه چه‌قوو بکه‌یه زگیا، چه‌قووکوت بان باڵ و قه‌پاڵێ کردۊ. ویشن ئیەیش یه گوڵمشته داسه بان سه‌ر یاروو، مه‌ڵاژگێ خسگەسە ده‌مێ. دی ئه‌و کوڕه تا ئاخر ئمر وه‌ختێ تواسگه قسه بکه‌ێ مرخانگه. دی وه پێ وه‌تنه:
حسین مرخن!
وسا سماییل هه‌رچه‌ن جارێ داییم خه‌یرات کردیا، وه ئشق سورمه‌ێ ژنێ نه‌زر سولتان سه‌هاک کردیا و دابه‌شێ کردیا ناو مه‌هه‌له. یە کۊچە سەپت بی و یە پاڵەوان سماییل. مه‌هه‌ڵه گشت له پشتێ قه‌سه‌م خواردیان. ئەمانێگ که‌س له قه‌ومه‌یل تاماس وه‌لیا هامشوو نه‌یاشتن. وه‌لی میم سورمه داییم هاتیا ئه‌ورا له ماڵ جاماس و هه‌مۊشه خوه‌شڕۊ بی.
تاماس ژنه‌فتۊ وسا سماییل شۊ میم سورمه پیاوه‌تیداره. وه‌لی نه‌زانسیا چه‌نێ خه‌یات قابڵیگه و چه‌نێ ده‌سدڵوازە.
تاماس دڵێ تواسیا داییم هێڵ (خه‌ت) ئوتو شه‌لواڵه‌گه‌ی هه ئه‌وجوو وسا ئەڕاێ دۊرانۊەێ بمینێده‌ێ، تا ئه‌وجوو ئه‌ڕا خوه‌ێ له ناو خه‌یاوانه‌یل وەلێا گامێ بێه‌ێ.
تاماس نه‌زانسیا ئیمساڵ چه‌یه! جوور ساڵان پێش نه‌وی، چشتێ له ناو دڵێ هه کوڵه‌ێ هاتیا، خوه‌شێ هاتیا بچوه ده‌یشت و جار و باریش وه‌ل دووسه‌یلیا کنار کیشادن خوه‌ێ ته‌نیا چیا هه پاپیا کردیا ڕێ کردیادن. تواسیا چاره‌سه‌ر ئی کوڵه‌ێ دڵ خوه‌ێه بکه‌ێ، بزانێ چه‌ێه. دڵێ تواسیا دی بێ ئه‌وه‌ێگ شه‌لواڵه‌گه‌ێ ئوتو نه‌ویاد وه مه‌دره‌سه نچوودن و له شوون مه‌دره‌سه‌یچ چه‌ن ساتێگ هه‌یجوو له خیاوان شارداری تا شاریارشار و سه‌نگ ماده‌ن بچوو ئمجا بچووده ێەڕا ماڵ. خوتووره‌ێ وسا سماییلیش هه له ناو سه‌رێ بی ئه‌ڕا فامیله‌یل له پشتێ قسه کردیان.
ئاخرێ یه ڕووژ تاقه‌تێ له سه‌ر چی و وه‌ته باوگێ:
کا! ئه‌ڕا قه‌ومه‌یل خوه‌مان و مه‌موه‌یل خوه‌شیانه وسا سماییل ناتێ! ڕاسه ویشن لاته! وه ڕاس خه‌یاوان به‌ساگه؟
جاماس:
نه ڕووڵه ده‌س ئه‌ڕاێ به‌سن. چه‌ن که‌ش له سه‌رکاره‌گه‌ێ تێه ده‌یشت یه‌کی چوارڕای وجاخ به‌سائۊ، یه‌یش چوودن هه‌رچه‌ێ ویشێه یاروو بیه‌یه چاک خیاوان واز بکه‌ێ، گووش نایه‌ێ. ئه‌و کابرا ئاخرێ چه‌قوه سمه کیشێ و بکه‌یه زگێا، ئیه‌یش هۊچه ئه‌ڕای ناکرێ ده‌س ماڵ هه‌وریشمیگ داییم له گیفانێ بیه ده‌ر تێرێ پێچیه ده‌سیا وه یه ده‌س چه‌قوو گرێ له ئه‌و ده‌سه‌گه‌ێ ئه‌وجوو ده‌یه ناوسه‌ریا مه‌ڵاژگێ خه‌یه ده‌مێ و له‌ورا بێهووش که‌فێ. ئه‌و کابرا حسین ناو بیه مناڵ به‌رزه ده‌ماخ بیە. ئیسه‌یش ئیسه‌سه وه پێ ویشن حسین مرخن. دی سه‌ر نه‌رێرێ له به‌رزه ده‌ماخ به‌رز بکه‌ێ.
هه‌ڵبه‌ت ده‌س چه‌پ وسا کاول که‌یدن ها! سمە بێچارە دەسێ هەنجیەێ.
ده‌فی یه ده‌واخانه هه هاله سه‌ر چوارڕاگه لەورا ئه‌ڕا سمه ده‌وا ده‌رمان تێرن ده‌سێ ده‌رمان که‌ن و ئه‌و لاتیشه به‌نه‌ێ بیمارسان. ئه‌مانێگ مه‌موه‌یلد ویشن سورمه نه‌باییس وه قه‌ریوه بیاتیایمنه‌ێ. یه ورده وڕاوه‌ی به‌ش و میرات، مه‌موه‌یلد وه‌ل تاتی داشتنه. سمەیش وە خاتر داڵگ سورمە چەن کەش تێە جواو و هەڕەشە وە لێان کەید. ئه‌مانێگ سمه پیاگ پیاوه‌تیدارێگه. کوره قه‌ریبه‌ێ چه، سه‌رێ بچوو، نه‌زر سولتانێ ناچوو! سێوڵێ دیده چه ده‌ژه! وه خوه‌مان تاێفه‌تره.
تاماس یه هه‌ناس قۊلێ کیشادن و جوور چشتێ خه‌یاڵێ وه چشتێ ڕاهه‌ت بوو چیه په‌ێ کار خوه‌ێ.
تاماس یه ڕووژ له سه‌نگ ماده‌نا چیادن، له ده‌ر زوورخانه‌ی شارا ڕه‌ێ بی، تو بۊشی وه ده‌س خوه‌ێ نه‌ودن چیه ناو بزانێ ناو زوورخانه چۊنه. دی هه‌رکی هاتیا ناو یه یا عه‌لی کردیادن، خه‌م بیان ده‌س دیانه قه‌ێ زه‌وی و ده‌سیان ماچ کردیان و نیانه تێوڵوه. جا چیانه ڕه‌ختکه‌ن لوختوه بیان و یه لوونگێ خسیانه قه‌ێ خوه‌ێانوه و هاتیان وه‌ل میله‌گه‌یل باستانی خوه‌ێان گه‌رم کردیان. یه ڕز که‌باده بی، بازێگێ چیاد یه که‌باده وه ئه‌نازه‌ی خوه‌ێ هه‌ڵگردیا چه‌ن که‌باده گل دیا. ئمجا وه‌ختێ گشت گه‌ل به‌سیان، یه‌کی چیاده ناوڕاس یه ته‌خته شنه‌و گردیا ده‌س و ده‌س کردیا شنه‌و کردن، ئه‌و دۊایان وه‌لیا شنه‌و چیان، یه‌کیش ک مورشد وه پێ وه‌تیان چیاده یه سه‌ر به‌رزیگ ته‌ختی دانائۊ یه زه‌نگووڵە له وه‌رانوه‌ری بی یه دمه‌کێگ گردیا ده‌س وه به‌زم چڕین ئه‌و گشت نه‌رمشیان وه ده‌سگه‌ڵ ئه‌نجام دیان. جا وەختێ دیا زەنگووڵە نرزم نەرمشت گووڕیادن.
تاماس وه‌لای خوه‌ێ وه‌ت، ئه‌گه‌ر وسا سماییل باێدنه ئه‌ڕا ئێرا وه به‌جی به‌یده‌ێ زوورخانه ئی شار خوه‌یانه تا نیشان بیه‌ێ چو که‌س و کارێگ دێرێ، زانسیا هه‌ڵایه ئه‌و که‌باده‌گه‌یله هه‌ڵه گه‌ورا ئه‌ڕاێ بۊچک بیاد.
له شوون ساتێگ هاتوه ماڵ. وه‌ختێ ره‌سیه ماڵ دی گشت په‌شێون، ماڵ هاوسایگیش داشتن ئه‌وانیش له‌ورا بین. دی باوگێ گورجوه بیه دێرێ چوه ئه‌ڕا کرماشان. تاماسیش هه‌ڵه‌داوان بی و پرسی چه بیه!
خوه‌یشک گه‌وراگه‌ێ وه‌ت: کوره ویشن دۊه‌که وه‌ختێ وسا سماییل له ده‌ر باشگا هاتگه‌سه ده‌یشت دو ریشوو هه له ئه‌ورا وه‌ره‌کێ گرن و چه‌ن چه‌قوو کردنه‌سه زگیا و ئیسه هاله بیمارسان دوێیس ته‌ختخاوی. ویشن هاڵێ فەرە خەراوە.
دنیا له وه‌رچه‌و تاماس سیه‌وه بی هس کرد سه‌رێ گیژ خوارد دی نه‌زانست چه قوومیا. وه‌ختێ هاته خوه‌یا دی کول گیانێ ته‌ڕتلیس ئاوه و هه دێرن ئاو که‌نه ملیا. چه‌و گل دا دی داڵگێ و ئه‌مه ئه‌سرین هاوسایان وه‌لاێ بین، ئەمە ئه‌سرین وه‌ت: خودا را شوکر وه‌سه هاته‌و هووش. داڵگیشی وه ده‌س دیا مل ڕان خوه‌ێا و هه وه‌تیا:
ده‌سمه داواند، داوو. یه چه‌بی! کوڕم ئه‌ڕا وه یه که‌ش ئیجوو وه پێت هات.
تاماس وه چز چه‌و نووڕست یه‌کی خوه‌ێ دائۊه پاڵ ئه‌مه ئه‌سرین هاوسایان. لەی وەختا ئه‌مه ئه‌سرین وه‌ت:
شیرن بچیمن وه‌سه خودا را شکور خه‌ته‌رێگ نیه.
فه‌رهه‌نگ که‌لیمات
تۊله‌کوڕ: جوانک، نوجوان، جوان
وه پیری هاتن: به پیشواز کسی رفتن
شه‌ڵواڵ: شلوار
ئه‌لا کولی هاڵ: بطور حتم یقین
بریقه: برقدار، نوارنی
بسکه: لبخند
بزه: لبخند ملیح، لبخند کوچک
ده‌سمشتاخ: احوالپرسی، دست دادن
سۊر: سرخ، قرمز، داغ
گه‌ێ: نوب
زه‌نگووڵ: وسط قاب زانو
زرانی: زانو
بن زار که‌ڵوڕی: لهجه‌ی کلهری
هه‌نگه‌وپه‌ڵه: با عجله، شتابان
پشته‌ڵپشت: عقب عقب
بووڕوه کردن: چپ چپ نگاه کردن، غضب کردن
جه‌به سێف سه‌وقاتی: باغداران جعبه‌های سیب گوجه فرنگی که کوچکتر بودند را برای سوقات به مهمان ویژه که سیب های بسیار مرغوب و ویژه بود در نظر گرفته بودند. اندازه‌ی جعبه سیب های معمولی مقداری بزرگتر بود، که خاص فروختن بود.
چه‌ڵاک: چوب لباسی
فجه: از خوشی بال در آوردن
سیاسوونی: بزغاله‌ی نڕ دو ساله
سیاوانه: نام دهاتی است که سرابی زبیا از آن جاریست در گوران دالاهو
مرخن: کسی که تو دماغی صحبت می کند و گاهی هم صدای چون خروپوف ناخواسته از دهانش خارج می شود.
هەنجیان: قیمە شدە، پارە کردن
دەسمە داواند داوو: دستم بە دامانت داود. کە اشارە بە داوود کەوسوار یکی از یری تنی (سە تن) در آیین یارسا است.
تایفە: نامی دیگر برای یارسانیان است.
خاونکار: عید بزرگ یارسانیان هست که در آبان ماه هر سال بسته به اینکه ماه شب ١٢ هم با چە روزی از ماه آبانماه مصادف باشد بە مدت ٣ روز روزە می گیرند. غروب روز سوم با شب ماه ١٤هم مصادف می شود. ماهی کە کامل است و بە زیباترین شکل خود مبدل می گردد.
سرانە: کوهی در دامنەی دالاهو کە زیارتگاه بابایادگار در آنجا قرار دارد.
انتشار در هفته نامه صدای آزادی / شماره های 678 و 679