طاهره صیدمحمدی در گفتگو با صدای آزادی: زبان مادری زبان قلب و روح است

 

بهترین مجری زن در بیستمین جشنواره تولیدات رادیویی و تلویزیونی کشور تنها گوشه ای از قابلیت های گوینده ی موفق ایلامی را به مخاطبان می شناساند. طاهره صیدمحمدی گوینده، مجری، مدرس فن بیان و از همه مهمتر یکی از مهمترین مؤثران فرهنگ و ادبیات کوردی جنوبی است. کارشناس ارشد ادبیات فارسی و دارای مدرک آموزشی گویندگی و اجرا از AIBD مؤسسه توسعه پخش آسیا و اقیانوسیه است. دانشورانه به زبان مادری می نگرد و عاشقانه در این راه می کوشد. گفتگوی پیش روی شما با این هنرمند کورد، خواندنی است:
خانم صیدمحمدی چگونه خودش را برای مخاطبان صدای آزادی و سایت بلوط معرفی می‌کند؟
به قول شاعر ارجمند ایلامی «دکتر حبیب بخشوده»: کوردم چەم ئاو داڵگمە،وێشە برامە/ مەێنم نەکەن ئەر جوور بەرۊ دەێرە وسامە. طاهره صید محمدی هستم. از سال ۱۳۷۴ فعالیت هنری ام رو شروع کرده‌ام. مدت ۲۲ سال است که در رادیو و تلویزیون فعالیت دارم. با اجرای برنامه‌های مختلف از جمله: «ئیسفا»، «گوڵ هیروو»، «ئاسوو»، «مانگه شەو»، «وقت ورزش»، «آهنگ جوانی»، «دنگ دڵخواز»، «شەوەکیانە»، «ئێواراه وە خەێر»و… در خدمت علاقمندان و همراهان عزیز بوده‌ام. البتە در کنار گویندگی و اجرا، دکلمه را بسیار دوست دارم و چند سالی است تمرکزم روی تدریس فن بیان، گویندگی و اجرا و مهارتهای کلامی است.
امروزه کم نیستند جوانانی که مشتاق یادگیری گویندگی هستند. اولین گام‌ها برای ورود به چنین فضایی چگونه باید برداشته شود؟
داشتن یک صدای خوب، امری ژنتیکی است. اما موضوع اصلی این است که چقدر میشود این صدا را پرورش داد تا به هنر و فن اجرا برسد. یعنی برای گوینده و مجری خوب و حرفه‌ای شدن فقط علاقه‌مند بودن یا داشتن صدای خوب نمیتواند ملاک باشد. قطعاً در کنار صدای خوب داشتن اولین گام برای شروع گویندگی و اجرا، آموزش دیدن است. داشتن سواد، صدا و تخصص، بسیار مهم است. صدا باید سالم و رسا باشد و اینکه لزوماً کسی که علاقه مند به گویندگی و اجراست نباید هدف اصلیش رادیو و تلویزیون باشد. چون واقعیتش ورود به رادیو و تلویزیون با توجه به تعداد زیاد علاقه‌مندان بسیار سخت است. امروز می بینیم که خیلی از افراد با آموزش دیدن و شرکت در کلاس های فن بیان و گویندگی توانسته‌اند در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی جای خودشان را بین مردم و مخاطبان پیدا کنند با تولید محتوا، دکلمه، پادکست، کتاب صوتی و…
بسیار خوب!. حالا یک گوینده‌ی موفق چه راهی را در مسیر آموزش طی می کند؟
یک گوینده موفق دائماً در حال یادگیری و آموزش است. مدام خودش رو آپدیت میکند. به هوای گوینده بودن از صدایش غافل نمیشود و تمرینات فن بیان، تقویت صدا و تارهای صوتی را انجام میدهد. در کنار صدا، دانش و اطلاعاتش رو به روز میکند. گوینده موفق در کنار IQ باید EQ بالایی هم داشته باشد. امروزه البته هوش هیجانی برای موفق شدن در زمینەهای مختلف ضرورت دارد و برای گوینده یک اصل به حساب می‌آید.


مدتهاست دوستداران ادبیات و فرهنگ کوردی با صدا و هنر گویندگی شما آشنا هستند. خود شنا چگونه این مسیر را پشت سر گذاشته اید؟
-سال ۱۳۷۴ با تئاتر و با آقای نورمحمدی از کارگردان های بنام و درجه یک ایلامی کارم را شروع کردم. بعد از مدتی با نمایش سیرک بزرگ، روی سن رفتم. سال ۱۳۷۸ با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، یک کار نمایشی عروسکی داشتیم. آنجا خانم «سوخته زاری» از تهیه کننده های تلویزیون، نمایش ما را دید. از بازی من و خواهرم طیبه خیلی خوششان آمد. همانجا بلافاصله بعد از اجرای نمایش، از ما دعوت کردند که با برنامه کودک سیمای مرکز ایلام همکاری کنیم و با این دعوت کاری وارد صدا و سیمای مرکز ایلام شدیم.
بعد از آن به صورت روتین و مستمر کار ما با رادیو و تلویزیون مرکز ایلام آغاز شد. همچنان کار تئاتر را ادامه می دادیم. برنامه کودک را در رادیو و تلویزیون اجرا کردیم. بعد من برای اجرای برنامه نوجوان تلویزیون و همین طور نوجوان رادیو دعوت کردند. بعد از چند سال برنامه جوان رادیو و تلویزیون را اجرا کردم. پس از آن برنامه صبحگاهی «شەوەکیانە» و عصرگاهی «ئێوارەتان وە خەێر» در رادیو ایلام.
همان سال‌ها بود که برنامه «مانگەشەو» را برای اولین بار اجرا کردم. پس از آن چندین دوره برنامه جُنگ شبانە «مانگە شەو» را داشتم و به صورت روتین برنامه های رادیو هم همچنین. سال ۱۳۹۶ برای اجرای برنامه شبانه «ئاسوو» و همینطور برنامه «مانگە شەو» کاندیدای مجری برگزیده‌ی مراکز استانها شدم که برای برنامه مانگەشەو به عنوان مجری برگزیده مراکز استانها در بیستمین جشنواره مراکز صدا و سیمای کل کشور انتخاب شدم. هم اینک در رادیو مشغول گویندگی و اجرای برنامه های روتین هستم و در خدمت شنوندەهای جان.
یعنی اینکه من فعالیت هنری را با تئاتر شروع کردم و طی ۲۰ سال به صورت پله پله جلو رفتم و توانستم به اینجا برسم. البتە طی این بیست سال دورەهای متعدد اجرا و گویندگی در محضر اساتید درجە یک کشور را شرکت کردم و خرسندم که امروز میتوانم در حوزه تدریس دانش و تجربیاتم رو زیر نظر اداره ارشاد اسلامی و با حسن توجە مدیرکل محترم و فرهیخته جناب آقای «عمران خودآموز» با هنرجویان عزیز به اشتراک بگذارم.
چرا زبان مادری را برای جلوه‌گری هنری‌تان برگزیده‌اید؟
چون شعر زبان احساس و عاطفه است و زبان مادری، زبان قلب و روح و احساس است، با این وصف زبان مادری خودش شعر است. به ویژه هر آوای مادر هر صدایی از مادر که بە گوش نوزاد یا کورپەش میرسد، مثل موسیقی نوازشگر است و آرامبخش. اولین موسیقی و شعری که ما می‌شنویم شعر و صدای زیبای مادراست.
شاید شما هم دیده باشید افرادی که کورد هستند، اما فارسی صحبت می کنند و در مکالمە آنجا که بار عاطفی زیاد است و می‌خواهد نهایت احساسش را بگوید، ناخودآگاه از یک کلمه اصیل کوردی استفاده میکند. برای این که نهایت عشق و احساس خودش را بیان کند: باوانم/ هەناسم/گلارەی راسم/نۊر چاوانم/چەوەکەم/ گیانەکەم. یعنی به صادقانه ترین و پاکترین و یا بهتر است بگویم: احساسی ترین حالت انسانی با زبان مادری جان می بخشیم.
جدای از زبان قلب و جان بودن، به صورت علمی ثابت شده انتقال عواطف و احساسات مفاهیم و مهارت ها و همچنین یادگیری و رشد تحصیلی مخصوصاً در سالهای اولیه زندگی کودک در قالب زبان مادری بیشتر از هر زمان دیگری موثر و کارآمد خواهد بود. زبان مادری هویت ماست. اصیل باشیم و اگر تا امروز غفلت کرده‌ایم از این پس آگاه باشیم و ندانستە تیشە بە ریشەی این زبان زیبا و زندەی دنیا نزنیم. البتە اولین نفر هم خودم مخاطب این سخن هستم. طاهره با دخترت کوردی حرف بزن،چون کوردی هونەره،کوردی شەکەره،کوردی هەنگوێنە،کوردی رەسەنایەتیه.
به نظر شما چرا در جامعه زنان، تعلق به زبان مادری(کوردی) بسیار ناچیز است؟ فکر می‌کنید مشکل از کجاست؟
خیلی کوتاه و مختصر بگویم: عدم اعتماد به نفس فرهنگی و هویتی. بخشی از آن به جامعه ما به یک مورد کوچک برمیگردد و اشاره می‌کنم: بیایید روراست باشیم (دوستان دقت کنید این رفتار را به همەی جامعه تعمیم نمی‌دهم)مثلاً در بیشتر مواقع و موقعیت ها آنهایی که فارسی حرف میزنند کارشان زودتر راه می افتد. کودک، نوجوان و جوان یا خانم و حتی آقایی که این رفتار را می‌بیند به نظرتان باید درباره زبانش چه تصمیمی بگیرد؟
البته شاید این موضوع، پیش پا افتاده به نظر بیاید اما این یکی از واقعیات جامعه ماست. ما باید روی اعتمادبه‌نفس فرهنگی و هویتی خودمون بیشتر کار کنیم. بیایید بیشتر هوای همدیگر را داشته باشیم. بله! احترام به انسان و انسانیت از هر فرهنگ و قوم و با هر زبانی لازم است اما باعث نشویم که همزبان خودمان سرخورده بشود. من نمیگویم دنبال تعصب باشیم نه تعصب مخصوصاً تعصب کورکورانه هیچ جا خوب نیست و نتیجە خوبی هم نخواهد داشت. اما برای خودمان، زبان مان، فرهنگ مان و همزبانان‌مان احترام قائل باشیم. وقتی کوردی حرف زدیم، لهجه داشتیم، به لهجەمان افتخار کنیم. بگوییم که لهجه من نشان دهنده این است که من حداقل یک زبان از تو بیشتر بلدم.
بیایید از خودمان بپرسیم اگر من لهجەی انگلیسی ،فرانسوی، ایتالیایی ،اسپانیایی یا آمریکایی یا هر لهجەی دیگه ای را داشتم آیا به خاطرش ناراحت می‌شدم. یا بهتر است بگویم آیا از داشتنش خجالت می‌کشیدم؟ لهجه کوردی داشتنم موقع حرف زدن به زبانی غیر از زبان مادری دقیقاً در همان سطح و لول هست. به خودم، بە دخترم، بە دختران و زنان کورد میگویم: به خودت افتخار کن و نگران لهجە داشتن نباش. چون کوردی یکی از زبانهای فاخر و زندەی دنیاست. پیامت را حرفت را محکم و با اعتماد بە نفس گرچە با لهجە؛ بگو و سکوت نکن.
حرف ناگفته‌ی پایانی تان؟
چند سالی هست که وارد حوزه تدریس فن بیان و گویندگی شده‌ام. البته در این حیطه، افراد بسیاری وارد شده‌اند. فقط نکته مهم اینکه لزوماً «گوینده خوب بودن» به معنای مدرس خوب بودن نیست. در حقیقت ما بیشتر از مدرس مجرب این کار، مدرس بی‌سواد و کار نابلد داریم. حالا تصور کنید گویندەای که نه سواد برای تدریس دارد و نه خودش گوینده ی خوبی است، چه خواهد شد؟ جدا از بحث گویندگی و اجرا در رادیو و تلویزیون، به نظر من هر انسانی احتیاج دارد که مهارت فن بیان و مهارتهای کلامی را به دست بیاورد. برای ارتباط بهتر برقرار کردن با دیگران و موفق شدن در روابط خانوادگی،عاطفی یا در حیطه کاری میدانید که مهمترین ابزار ارتباطی ما انسانها زبان هست و سخن گفتن البته در کنار مهارت های غیر کلامی مثل زبان بدن که بتوانیم با اعتماد به نفس حرف بزنیم و پیاممون را به مخاطبان برسانیم. یعنی فرقی نمیکند من معلم یا دانش آموز باشم. خانه‌دار باشم. فروشنده باشم. کارمند باشم. مدیر باشم. معاون باشم؛ اصلا یک فرد عادی باشم از هر قشر جامعه که در هر صورت نیاز به فن بیان خوب و مهارتهای کلامی داریم.
از اینکه در این گفتگو با صدای آزادی شرکت کردید، سپاسگزارم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *