په‌ێکان په‌نجیاوهه‌فت/ چیرووکێگ له جه‌لیل ئاهه‌نگه‌رنژاد
له حاجی‌ئاقا جییاوا بۊ و ده‌رێگ به‌سیا. مێزێ هات. هه‌وڵ بۊ. ناو داڵانه‌گه، تیه‌ریک و ڕووشن بۊ. شوون ده‌رێگ گه‌ردی. چێه‌و سه‌ر ئاوده‌س. نیشت و هه‌ڵسا. وه هه‌ڵه‌په‌ڵه شواڵ کیشا قولا و ناوقه‌ێ جه‌ڕانه‌و. جوور نه‌فه‌رێ گ تواێ خه‌وه‌ر نه‌وه‌تیاێیێگ وه گووش خه‌ڵک بڕه‌سنێ، یا پاڵه‌وانێ گ مه‌داڵ به‌رزێگ گرتۊد، داو ده‌یشت. داڵانه‌گه وه باڵ مه‌لۊچگێگ ناو پشت سه‌ر.
چمانێ به‌رزه‌و بۊد. چمانێ دووس کول‌چشتێگ داشت. چمانێ ده‌روه‌چێگ چه‌کیاۊد و به‌ش شیرن دنیا وه پێ نیشان داۊن. له پله‌یل به‌رزێگ هاته‌و خوار. ژن چادریێگ باڵ چه‌وێگ دا پێا و سه‌ر کرده‌و خوار. سانییه‌ێگ وێه‌ردیا. ئێ که‌ش جوور که‌سێ ک ناسێده‌د و نیه‌ناسێده‌د، دجاره براوردێ گرت. بۊشید و نه‌ۊشید، بسکه‌خه‌نه‌ێ کرد. پیاێ چمانێ ڕۊن کردیده چراخێ. گه‌زگه‌ز باڵا کرد و وه ژێر لچه‌و وه‌ت: یه‌ۊیش ئه‌ژنه‌فتێه!
هه‌ناێ فره دێ خوه‌شاڵ بۊ، په‌ڕه‌یل لۊتێ باد کردن. سووره‌و بۊ. تڵه‌پا کوتا. چشت هیشته جێ. چه‌وه‌یلێ تیغه‌و بۊن. فره چشته‌یل له هۊرێه‌و چێن. حه‌تا فره جار کراماشینیش له هۊرێه‌و چێ. دۊنسی خاون‌ماشین وه بووق‌دانه‌و وه پێ هالی کرد ک کراگه‌د نه‌ێایده. تازه یه ئه‌وه‌ڵِ گیچه‌ڵ تره‌ک بۊ. کونا وه کوناێ گیرفانه‌یلگه‌ێ گه‌ردی تا ئاخرێ پۊله‌شڕێگ له کوناێگ سه‌ردراورد و وه چنگه‌کڕی چێیه گیرفان خاون‌ماشین.
ژن، بسکه‌خه‌نه‌ێگ کرد و چێ. پیاێیش هه‌ر ئێ جووره!. خوه‌شێ هات. نیمه‌روو بۊ. خوه‌ێ ڕه‌سانه سه‌ر شه‌قام و وه‌ت: که‌ڕناچی! ماشینه‌یل فره‌ێگ ئێ ده‌نگه ئه‌ژنه‌فتن و ساینه‌ێ ساێ گووشا. خوه‌ێان کردنه که‌ڕ و گاز دان و چێن.
چمانێ سه‌رک مووری خواردۊد. ئاشاس له لێ بڕیاۊد. دجاره مێزێ هات. پڕۊشه‌ێگ برده‌و بان کراگه و وه ده‌نگ قایمتره‌ک چڕی: که‌رناچی فڵان تمه‌ن!. هه‌میش گووش که‌س وه‌ێ ده‌نگه نه‌زڕیا. فره‌تر کیشاو بانێ. تا ئاخرێ، ماشینێگ وسا.
راننده‌گه‌ێ ڕیچه‌رمێ مفنێگ بۊ. ده‌مامه‌ێگ(ماسک) به‌ساۊد. چمانێ له ناو دنیاێ ئه‌ۊ هه‌ێمان کوروونا قه‌لار کرد و یه‌ۊیش بایه‌س خوه‌ێ بپارێزنێ. نیشته سه‌نده‌لی پشتێن. کیفه‌گه‌ێ ناو لاێ ڕان و وه‌ت: مه‌موو! ڕادۊنه‌گه‌د نه‌یده بان کرماشان؟
فکر کرد ک ڕیچه‌رمێ گووش ده‌ێده پێ. پییاێ تن تێژێ گ له وه‌ر ماشینه‌گه نیشتۊد، وه‌ر کرده‌و پێ و چه‌ن سانییه‌ێگ براوردێ گرت و بسه‌که‌خه‌نه‌ێگ کرد. پییاێ فکر کرد یه ده‌مه‌خه‌نه‌س. حه‌تمه‌ن یه‌ۊش ئه‌ژنه‌فتێه. که‌فته‌و هۊر پرسێار بۊشه‌ره‌گه ک وه‌تۊد ئڕاێ ساڵ بانان چ به‌رنامه‌یلێگ دێرین؟ یه‌ۊیش و هاز تمامه‌و وه‌تۊد: ئێشالا دو گله دێوڵ گه‌وراتر سێنیمن ک له کرماشان گشتێ ئه‌زره‌تمه‌نمان بوون. که‌فته‌و هۊرێ ک هه‌ناێ یه وه‌ت، بۊشه‌ره‌گه سه‌رتاپای نووڕسۊد و ده‌مه‌خه‌نه‌ێ کردۊد.
فکر کرد هه‌ێمان ده‌نگێ له ڕادۊن بڵاوه‌و بوود و ئۊشێ: «ئیمه باێه‌س ڕێ شه‌هیده‌یل بگریمنه وه‌ر…». ده‌سێ وه نیشان ته‌ئکید گرته‌و بان و دێانه‌یلێ چێنه ڕیچه‌و. ڕیچه‌رمێ فکر کرد یه له‌په‌ساێ له ناو دڵه‌و هه‌ڕه‌شه له ئه‌ۊ که‌ێد. ئه‌ۊیش له ناو دڵه‌و وه‌ت: «خودا ڕه‌حم بکه‌ێ ک تۊش شه‌ڕ ئێ ئاێه‌مه نایمن»
پییاێ له سه‌نده‌لی ئاخر ماشین بۊ و نه‌ۊ. فکر کرد فره که‌س ڕادۊنه‌گه چه‌وساننه‌سه گووشه‌یلێانه‌و تا ده‌نگ یه‌ۊ ئه‌ژنه‌ون. که‌فته‌و هۊر ساڵه‌یل شه‌ڕ ئێران و عراق. باوگێ ڕادۊنێگ داشت. ڕادۊنه‌گه باوگی بۊ!. کول که‌سێ بۊ!. بێ ئه‌ۊ نه‌ژیا. هه‌ر خه‌وه‌رێگ بتواسای له ده‌فته‌ر باوگێ گوم نه‌ۊ. خوه‌زێه‌و ئیسه‌یش بژیاتاد و وه ده‌نگ کوڕه‌ێ شاده‌وبۊیاتاد.
پرسیاره‌گه‌ێ که‌فته‌و هۊرێ. بێ یه گ چه‌وه‌ڕێ جواو ڕیچه‌رمێ بوو، وه‌ت: «ئێره کرماشانه و باێه ده‌نگ ڕادۊن کرماشان له ناو تاسکیه‌گان، دپرووقه‌ێ بچڕێ!.» ماشین له‌ێ نیمه‌رو زیڕه‌که‌ره وه ده‌نگ ڕیوار تره‌ک وسا. پییاێ، جه‌م و جوورتره‌ک نیشت ک جیێ ڕێوار تازه بکه‌ێه‌و. هه‌ێمان خاس جیگر نه‌ۊد، تماشاێگێ له ژیر تا بان کرد. ئه‌گه‌ر ڕووژه‌یل تره‌ک بۊیاتاد، له خوه‌ێه‌و بۊ. وه‌ت: ئمڕوو فره که‌س تماشام که‌ێد. جاران هه‌ر که بنووڕیاده پیم، وه بووره‌و نووڕسمه پێ و گاهه‌س بۊیاتامه قاتڵێ. ئه‌مانێگ ئمڕوو فره خوه‌شم تێ ک گشتێ تماشام بکه‌ن و منیش وه مل به‌رزێگه‌و وه لێوه‌خه‌نه بنووڕمه پێان.
لێوه‌خه‌نه‌ێ ژنه له بان پله‌گان دجاره که‌فته‌و هۊرێ. دڵێ قرچییا یه‌ێ جار تره‌ک بچووده ناو به‌رنامه‌ێ ڕادۊن و له پله‌گان باێده‌و خوار و ئه‌ۊیش له ژێرا باێد و دی چه‌و بچقننه ناو چه‌و یه‌ک…
چمانێ له ناو ماشین نه‌ۊ. چمانێ له کول‌جیێ بۊ له هۊچ جیێ نه‌ۊ. وه ئاێه‌مه‌یل قه‌وم و کارێان فکر کرد ک ده‌نگێ له ڕادۊن ئه‌ژنه‌فته و خوه‌شی ئڕاێ که‌ن. وه «مه‌شه‌ی ئلاوسه‌ێن» فکر کرد ک زمسان پاره‌که چۊده ماڵێان و وه‌تۊد: «م فره وه‌خته له کرماشان ده‌سه‌ێ سینه‌زه‌نێ دێرم. ده‌وڵه‌ت ئڕاێ هه‌رچێگ ده‌سێ گووشیاۊد ئڕای هه‌ێئه‌ته‌یل ئیمه هاته‌م تائێه. نه‌زری فره‌ێگ ده‌یمنه مه‌ردم و که‌مێگیش هیلیمنه‌و شاهات میه‌وان فه‌قیرێگ شه‌وێگ سه‌رێ کیشا له ماڵمان.» ژن و مناڵه‌گه‌ێ ئه‌و شه‌وه دۊن ک مه‌شه‌ی ئلاوسه‌ێن بسه‌که‌خه‌نه‌ێگ کردۊد و نه‌کردۊد. ئێکه‌ش وه‌تۊد: ئه‌رێ! ئه‌رێ! هه‌ێئه‌ته‌گه‌دان له ناو تلۊزۊن دیمه. خوه‌دانیش دیم. که‌مچگ گه‌وراێگ وه ده‌سده‌و بۊ و له‌په‌ساێ نه‌زری داید. پییاێ ک یه ئه‌ژنه‌فتۊد، گه‌زگه‌ز باڵا کردۊد و وتۊد له ناو لاپه‌ڕه‌یل ئینترنتیش عه‌سکم دانه خودا!…
ئمڕوو چێه‌سه ناو به‌رنامه‌ێگ له باره‌ێ هه‌ێئه‌ته‌گه‌ێ بۊشێ. دجاره سه‌ر فکر تره‌ک نا. چێ ئڕاێ ماڵ خوه‌یشکێ. خوارزایلێ چۊن ده‌نگێ له ڕادۊن ئه‌ژنه‌فتۊن، گشتێ وه ده‌و هاتنه پیریێه‌و. تواس ده‌س بکه‌ێده ملێان، گ ڕاننده وه‌ت: یه‌یشه که‌رناچی!. وه هه‌پ هه‌وڵ ده‌س کرده گیرفانا. ئێ جاره پول داشت. له ماشین پا هاورده‌و. هه‌ست کرد فره له هاوسایلێان چه‌وه‌ڕێ هاتنێین.
ئێرنگه نیمه‌روو یه‌ێ رووژ خوه‌روه‌شتانیێ داخه له شه‌قامێگ له به‌ش فه‌قیرنشین کرماشان. «حه‌سگه چه‌رخی» هاوار که‌ێ: ته‌نیا په‌نج کیلوێ مانێیه. هه‌ێ له‌ێ ته‌ماته‌ێ مایشته!. فره له دکانداره‌گان هانه کن‌کوو یه گ بچن نانێگ بخوه‌ن و ساتێگ له چنگ گه‌رما سه‌ره‌و بنه‌ن.
پیایێگ وه شه‌ۊ سیه، ڕیش دریژ، شه‌ڵواڵ سه‌وز، ته‌سپیه‌ێ سییه‌ێ دریژ و جفتێگ که‌وش ئاخونی له سه‌ندلی دۊاێ په‌ێکان په‌نجیاوهه‌فتێگ ده‌ره‌گه نه‌وه‌ساێه و هاتێه‌سه‌و خوار. دجاره مێزێ تێ. ئه‌مانێگ باێه‌س تامڵ بارێ تا ماڵ. وه هه‌ر لاێگا چه‌و گل ده‌ێ دۊنێ چه‌وه‌یل فره‌یگ که‌م که‌م له لێ هۊرده‌و بوون و که‌م که‌م بسکه‌خه‌نه و له بن گووش وه‌تنه‌یل مه‌ردم فره‌تره‌که‌و بوود.
پییای وه ده‌مه‌خه‌نه نووڕێده گشتێ. له ناو دڵه‌و ئۊشێ: ئێ هه‌مه‌گه مه‌ردمه له ڕادۊن، ده‌نگم ئه‌ژنه‌فته. دجاره په‌ڕه‌یل لۊتێ باڵ گرن. دجاره چمانی یه‌ک دو متر ها هه‌واوا. دجاره تڵه‌پا کوتێ. که‌رناچی ئڕاێ بۊچگه‌و بۊیه. ده‌م، وه سڵاێ نییه. ئه‌وانه گ تماشاێ که‌ن، سڵامێان که‌ێ. له ناو کۊچه‌یش چه‌ن که‌س فره‌تر له هه‌ر جار نووڕنه پێ.
خودا! یانێ گشتێ ئێ مه‌ردمه ده‌نگم له ڕادۊن ئه‌ژنه‌فتنه؟ مه‌ردم درووزن!. هه‌ناێ قاڵێگ بوو ڕشیه‌نه خێاوان و سندووق گه‌ناڵه ئاگر ده‌ن و هه‌ناێ هانه ماڵ، سدا و سیما بووده گش‌که‌سێان. گشتی دروو ده‌ن. گشتی نووڕنه ده‌م تلۊزۊنه‌گه و گووش ده‌نه ڕادۊنه‌گه. ئه‌ڵبه‌ت هه‌میش خاسه ک ئمڕوو ده‌نگ منیش ئه‌ژنه‌فتنه!
جوور نه‌فه‌رێ گ مه‌داڵ پاڵه‌وانی جه‌هانی گرتۊد، ڕه‌سییه ماڵ. دنیا له وه‌ر چه‌وێ بۊده په‌خشه‌کووره. چه‌وێگ وه ماڵه‌یل هاوساێا ئڵاورد. ئێ جاره خوه‌ێ له هاوساگان، به‌رزتر دی. دا له ده‌ر ماڵه‌و. کوڕه بۊچگڵه‌ێ ده‌ره‌گه واز کرد. نووڕسه پێ. یه‌ێ جار تر. یه‌ێ جارتره‌کیش تا ناوقه‌ێ هات و پیرکه دا له ژێر خه‌نێ و ده‌رچی وه‌ره‌و ماڵ و وه‌ت: داڵگه! داڵگه! هه‌م زیب شه‌ڵواڵه‌گه‌ێ باوگم وازه.
منتشرشده در هفته نامه صدای آزادی