کوڵە چیرووک گوڵدانچینی / هەڵگەردان: مراد دهبانی ریوار
کوڵە چیرووک گوڵدانچینی
نۊسەر: جەڵاڵ ئاڵ ئەحمەد
هەڵگەردان: مراد دهبانی ریوار
ئتوبووس پڕ بۊ و کەفتە ڕێیا. دۊا کەسێ ک هاتەو بان گوڵدان چینی ئەنتیکە و ئەرزشدارێگ وە دەسیێەو بۊ وە هووشیارێگەو جوورێگ دەڵەک نەوەی وەرەو دۊای ماشین چێ .مەردم لە سەندەلی دۊای ماشین جم و جۊل کەفتە لێیان و وە زوور لە پەنجیەگە جیێ کردنەو.
…پیاگێ هڵایە چل وچەن ساڵە ،پاڵتاو سەنگین و ڕەنگینێ لە وەرێ بۊ و کڵاو نوو پرچ پیەکێ وە سەرێیەو بۊ، دەستکیش چەرمی نووێگ هەر لە ئەو دەسێیە بۊ ک گوڵدان چینی وە پێ گرتۊد،
لە سەندەلی دۊای ماشین چوار کەستر نیشتۊن ،دوان ژن ک چادر گوڵدار وە سەرێیان بۊ و هە وەل یەکا فچ گوڕێیان بۊ و دەنگ هریکەی خەنگێیان هات،ئەو دوانەگەیش یەکێ لێیان ڕیشچەرمێ چەمیاگێ بۊ ک لە ناو فکر بۊ ، ئەوەکەیش عاقلە پیاگ وڵنگ وازِ بێ خێاڵێگ .نە یەقە داشت و نە کرەوات.باڵەیل شووڕ شەۊەگەی ک لەپگەیلێ کەنیاۊدەو لە دەرباڵ وارانی شەق و ڕەقێ ک لە وەرێ بۊ هاتۊدە دەیشت.پرچەیلێ لە ژێر کڵاوشڕەگەی ڕشیاۊدە دەیشت .بن ڕیش ماش برێنجێ ،منجەیل دەمچەوێ تا سەر گوونا داپووشاۊد.
لەو ئانا ک پیاگ نوونوار ،گوڵدان وە دەس لە شانێ نیشت ،گیشتێ هۊر و هووشێ چێیە لای و چەوێ بێجە ئەو گوڵدان چینیە وە چیشتێ ترەک نەبۊ.
خاون گوڵدان وە ئارامێگەو نیشتۊد .گوڵدان ناۊد لە بان زرانی خوەی و پایەی گوڵدانەگە وە دەس گرتۊد.وە ئەو دەسێیەو ک دەستکیش نەپووشاۊد چەن گلە پۊل سیەی هۊردە خڕ دا.
ئێ یاروو ک چەو بڕۊد لە گوڵدان ،ئاشاسێ نەگرت .هەر وە ئێ لاو ئەولایا سەرەتاتگی کرد و مل خسەو لا تا هەر جوور بۊە ئێ گوڵدان نازک و ڕەنگینە فرەتر و خاستر تماشا بکەی.چمان لە ژیانێ یە یەکم جار بۊ چەوێ کەفتۊد لە چێشتێ وەی ڕەنگینیە و ئێرنگە لە واتای ڕەنگینی ڕەسۊدەو!
چینی ڕەنگینێ بۊ.لە بان مشتێیەیل نازکێ ئەوقەیرە نازار و ڕەنگین نەخش و نگار کیشیاۊد ک چمان میشتێیەگان لە ناوڕاس ژێرکار ڕەنگین نەخشەگان خەیوا هاتۊن و وە ئاسانی نەتۊەنی بۊنیدان. ئەو چۊنە نازک و ڕەنگین بۊ ک نۊرێگ ک لە شیشەیل ئتوبووس هاتەو ناو و تاویا وە پێیا ،لە لێ ڕەد بۊ و ساکی لەرزان نەخشەیلێ کەفتە ڕۊ دەسکیش چەرمی دەس خاونەگەی. پیاگ بارانی لە وەر ، تا ئەورەگ تۊەنس لە ئەو لای گوڵدانە ک ئەو پێ بۊ هۊردەو بۊ ، بەڵام هێمان دڵێ ئارام نەگرتۊد، لە هەر پیچێ ک ڕەد بۊن و مسافرەیل وە یەی لایا کەفتنە مل یەکا ،ئەوی ئەگەر بتۊەنسا کەمێ فرەتر خوەی خسە مل خاون گوڵدانا ک گاهەس کەمێ لە ئەو لای گوڵدانیش بۊنێ .
فرە کووشا بەڵام هێمان دڵێ ئارامەو نەۊد ،ئاخرێ دۊای یەگ دو سێ کەشە ئامادەی خوەی کرد و پێشت ڕاسەو کرد
_لەی ئانە خاون گوڵدانیش لە دڵگرانیێ ڕەسۊدەو_ وەت:
_کاکە بوەخشی! بوود کەمێ ئێ گوڵداندە بۊنم؟
_ئمجا چوە کاکە! بفەرما. وە بان سەر .قابڵ نەیرێ گیانەگەم!
و گوڵدان دو دەسی و کەمێگ وە ترسەو دا وە پیاگ وڵنگ واز و وەت:
_ئمجا تکا کەم …
بەڵام ئەو یاروو ئامان وە پێ نێیاد و پەڕیە ناو قسیەی و وەت :
_ وە بان چەو!دڵنیا بوو.هۊرم ها پێیەو.
دەس کرد وە ژیر و بان کردن گوڵدان ،لە وەر و پێشتا ،لە ژێر و بانا ،تەنانەت نووڕسە ناوێیشەو .خاون گوڵدانیش چەو لە دەس یاروو هێز نێیا،هەر چەن کووشا خوەی وە بێ خێیاڵ نیشان بەی،بەڵام دڵەڕپە وڵێ نەکرد و چەو بڕی نوا و کووشا دوای (إن یکاد)ێگ ک لە بان وەرەق برنجەیگ نۊسیاۊد و لە وەر ئتوبووس کوتیاۊدە وەرایوەر شووفڕا ،بخوەنێد،وە ژێر چەوێگیشەو گوڵدان و دەس پیاگ پای.
بەڵام ئێ یاروو ، وڵ کەر نەۊ و هەر ژێربان گوڵدان کرد .گرتەی وەرایوەر شیشە و دەس کردە ناوێیەو و ڕووژنای سۊەرەگوروو ڕەنگێ ک لە چینی نازک ڕەد بۊ و ساکیێ کەفتە بان دەسێ تماشا کرد، و وە نوا و دۊا بردن گوڵدان وەر ئەو شیشە کەم و فرەی ساکیەو کرد و …
… لە سەر یەی پیچ ترەک ک ئتوبووس پیچا مەردم ک هۊرێیان نەۊ لە ناکاو کەفتنە مل یەکا و یەۊیش کەفتە لایا،فرە کەفتە لایا و چۊن دەس وە هیچەو نەگرتۊد دەڵەک برد و وە بێ هوا دەس لە میشتێ گوڵدان چەکان … و گوڵدان دا لە زەۊ و خڕمەی کرد و بۊە سێ کوتەو!
هێمان ئتوبووس پیچ شەقام نەیشتۊدە جیەو ک هاوار خاون گوڵدان هێز گرت:
_ئــەک … و دی هیچ نەوەت و وە سەر سڕ مەنێیەو چەو بڕی لە کوتە کوتەیل گوڵدان.
پیاگ وڵنگ واز وە بێ خیاڵێگەو چەمیادەو لە ئانێگا پسا کوتەیل گوڵدان کوو کرد وەت:
_ هیچ نەبۊە کورە ،ئمجا چوە!
پیاگ خاون گوڵدان ک تازە هاتۊد ئەو خوەی جوور دەنک هنار قرمزەو بۊ و وە جڕێگەو وەت :
_ دی تواسی چوە بوود؟! …
_هیچ کاکە ! چێشتێ نەبۊە خۆ ! گوڵدان شکیاس ،سیەقەی سەرت . خۆ قەزابڵا بۊە!
_هەی هەی،ئێ ناپیاگ بێ مختە چمان چشتێگیش وەلامەو دێرێ!
_کاکە گیان ڕێز خوەتان بگرن،ئڕا گەن و گۊتاڵ ئویشی؟
_گەن و گۊتاڵ ئەژنەوی ،ناپیاگ!ئەگەر نەیاتایدەی چەوەیل زاقدە لە کاسە دەر هات؟ …
تازە مەردم ڕەسۊنەو .یەکێ لە ژنەیلێگ ک لە ئەو لایانەو نیشتۊد وە دڵسووزیێگەو وەت :
_ئۆخەی!چ گوڵدان ڕەنگینێ بۊ!حەیف بۊ.وەلێ براگەم
خۆ ڕاس ئۊشێ قەزاو …
خاون گوڵدان ئێجوورە دا ناو قسیەیا و وەت :
_ چوە ئۊشی خوەیشکم؟ هەفتاد و پەنج تمەن پۊلێ داۊم!
پیاگ بێ خیاڵ وەت :
_ خۆ چوە بوو بکەی؟ دەی ئڕات بچەوسننەی یەکەو دی …
ژنێ ترەک لە ژێر چادر گوڵدارەو دەنگ بەرزەو کرد و وەت :
_خۆ براگەم مەگەر چنگ و چۊلد هەڵگەردیاۊد؟
پیاگ بێخیاڵ لە ئانێگا پسا وەل خاون گوڵدانا چەق دا بێ یەگ ڕۊ بکەی ئەو ژن وەت :
_ خانم کەسێ وە ئیوە نەوەت جوور گورز ناو چڵپگاو خەڕگ بایدەو ناوڕاس.
_ هەێڕوو وەێڕوو !خودا شەڕ بخەیدە لا!لە ڕاسی چمان قەرت باوگێ ها لامانەو!هەیرنگە وە پاوا سلمانا دەی!
خاون گوڵدان تازە گوڕ گرتۊد.
دەسکیش لە دەس دەرهاورد لە ئانێگا پسا شەل و کوتەیل گوڵدان گرتە دەسەو هاوار کیشا:
_هاتیم پیاوەتی بکەیم.ئیمە مەردم وە دەرد هیچ نیەخوەیم ،ئێرنگەیش ک شکیاس ئویشن قەزابڵا بۊ.ناپیاگە فکر کردێیە هە وەیجوورە دەس لە قەوێیەو کەم ! تا قورووش ئاخرێ لەلید سێنم ،مەگەر پۊلم لە ئاو گلەو دامە ؟ من گوڵدان بسێنم و تو بشکنی و بئۊشی بەی ئڕات بچەوسننەی؟ ناپیاگ دەس کوچ ، تو وە چێشت ئەنتیکە چوە ؟ گل و گیان نەیری بنووڕیدە پێیەو ئڕا چوە گریدەی دەسەو ؟ من نەفام بئۊشگ ئڕا چ نەفامێگ پیاوەتی کردم … و لە ئانێگا ئتوبووس پسا ڕەسیە وسنگە وەت :
_ براگەم بووسیە .ژاندامری نزیکە .من گەپ خوەم وەل ئێ ناپیایا یەیلاوە بکەم …
_ لە ئانێگا پسا هێز گرت دەم کردەو شووفڕ و وەت :
_براگەم نەیلی یە پا بارێدەو تا بچم پاسەوان بارم و لە گیشتێ ئێ مەردمە شاتی بگرم …
_و هێمان پا لە ناو دەر نەناۊد هەڵپلیادەو لە ناوڕاس ئتوبووس وساد و لە مسافرەیل لاڵکیا ئڕای شاتی بەن و هەنای تواس پا بارێدەو یەی کەشەتر لە شووفڕ قەوڵ سەن نەوای کابرا دەرچوود. شووفڕ قەوڵ دا پێ و ئەوی پا هاوردەو.
بڕێگ لە مسافرەیل لە مژار ئێ گەپە وەل یەکا قسیە کردن، یەکی دو کەس هەم هە نووڕسن و خەنسن.ئەو دو ژنیشە هێمان لە وەر خویانەو خوتبووڵێیان بۊ وەلێ کەسێ گووشە لێیان نەتەکان .پیاگ بێ خیاڵ لە وەر خوەیەو وەت :
_خۆ چوە بکردام !منگ وە قەسی ئێ کارە نەکردم،خۆ کەفت و شکیا …
شاگرد شووفڕ پسا هاوار کرد و منەی مسافر کرد. خاون گوڵدان دەور بیس گام لە ئتوبووس دۊرەو کەفتۊد . شووفڕ وە بێدەنگ وساۊدو چەن دەقە چێیە ناو فکرەو .تەکانێ دا خوەی .لە پێشت فەرمان پێشتێ ڕاسەو کرد ،شاگردەگەی چڕیەو بان و گاز ماشین گرت و کەفتە ڕێیا.
گیشتێ مسافرەیل واقێیان بردەو .و شاگرد شووفڕ لە وڵام ئێ گەپەیلە ،لە ئانێگا پسا نیشتە بان چوارپایەی خوەی وەت :
_خۆ وە ئیمە چوە؟ یەکێ ترەک گوڵدان شکانێیە ئیمە ئڕا بێکارەو بویم؟
خاون گوڵدان ک وە هەڵەپڵە پسا چێ وەرەو ژاندارمری ،تازە ڕەسیەو .
هەڵپلیادەو و دەس هێز دا تا نوای ماشین بگرێ وەلێ ماشین لە سەر پیچ ئاوا بۊ و ئەوی هاوارێ هێز گرت وەت :
_وەی بگرنەی…بگرنەی … گوڵداااان …شووفڕ …ئای ئاجاااان …ئای پاسەوان …
مسافرەیل چەوێیان کەفتۊد لەی گەپە هە وە پێ خەنسن. پاسەوانەیل ڕشیانە دەورێ و لە لێ پرسین چوە بۊە؟وەلێ ئەوی هە هاوار کرد:
_ئااای بگرنەی … هەفتادوپەنج تمەن…ناپیاگ دەس کوچ…گوڵدان چینی…وەی دەرچێ… ئای نمرەی ماشینەگە چەن بۊ؟…ئای ئاجااان!