ضرب المثلهای ویژه‌ی بانوان کورد / نعمت زحمتکش
ضرب المثل، سخن كوتاه و مشهوري است كه به قصه اي عبرت آميز يا گفتاري نكته آموز اشاره مي كند و جاي توضيح بيشتر را مي گيرد. ضرب‌المثل گونه‌ای از بیان است که معمولاً تاریخچه و داستانی پندآموز در پس بعضی از آن‌ها نهفته است. بسیاری از این داستان‌ها از یاد رفته‌اند، و پیشینهٔ برخی از امثال بر بعضی از مردم روشن نیست؛ با این‌حال، در سخن به‌کار می‌رود. شکل درست این واژه «مَثَل» است و ضرب در ابتدای آن اضافه است. به عبارتِ دیگر، «ضرب المثل» به معنای مَثَل زدن (به فارسی: داستان‌زدن) است.
كلمه «مثل» عربي است و كلمه فارسي آن «مثل» است . وقتي مثل گفتن صورت بي ادبانه پيدا كند آن را متلك مي گويند. در همه زبانهاي دنيا ضرب المثل فراوان است . بعضي از مثل ها در همه زبانها به هم شباهت دارند. هر قدر تاريخ تمدن ملتي درازتر باشد بيشتر حادثه در آن پيدا شده و مثل هاي بيشتري در آن وجود دارد و در زبان کوردی گورانی نيز دهها هزار ضرب المثل وجود دارد
مَثَل‌ها چند نوعند ؟
عبارت مثل گاهي كوتاه است و در دو يا سه یا چهاركلمه خلاصه مي شود مانند . اين مثل در اصل داراي 6كلمه بوده ( لە زوسان شوی لە پیران توی ) ولي معمولا با همان چهاركلمه به اصل مثل اشاره ميكند .
عبارت مثل گاهي درازاست
لە گاییک چە بیمە گیاییک
لە ملی هر کسی پلی.
مثل گاه يك عبارت ساده است و گاه يك یا دو خط شعراست
اگرداشتی چشت ومشت
قومی پشتل پشت
اگرنیاشتی چشت ومشت
گورزان و مرو مشت
ضرب المثل در لغت به معناي مثال زدن است. مردم در گفتگوهايشان براي اينكه منظور خود را بهتر بفهمانند، از ضرب المثل ها استفاده مي كنند. ضرب المثل مي تواند يك بيت شعر يا فقط يك مصراع شعر يا جمله اي معروف باشد.مثلاً وقتي كسي مي گويد:« شیرلە ویشە دربای نیرو مایە نیری ،منظورش اينست كه زن ومرد برابرند و بر يكديگر برتري ندارند. يا وقتي مي خواهند بگويند كاري خيلي بد بوده و مورد تأييد هيچكس نيست ، مي گويند، میرات خر هین کمتارە
درزبان کوردی گورانی ضرب المثل را (پند پیشینیان)میگویند
در میان کوردها ضرب المثلهای مخصوص جنسیتها وجوددارد
یعنی پند پیشینیان زنانه .(عافرە تانە)و مردانە.(پیایانە)
واین به معنای غنای فرهنگی وزبانی ملت کورد است
دراین مقاله کوتاه سعی براین است ضمن اشارە ای کوتاە نمونه های از ضرب المثلهای زنانه(عافرە تانە)ارائە دادە شود
ارزش زن در زبان و فرهنگ کورد آنقدر بالاست که زن را آفریننده (عافرەت ) مینماند
وبە گیس ودامن زن سوگند یاد می کنند
وبرای برابر دانستن زن ومرد ضرب المثل مخصوص دارند
شیرله بیشه در بای نیر ومایه نیری
بدین معنی که شیر ازبیشه برون آید نر وماده ندارد
یعنی زن ومرد در قدرت وتصمیم گیری تفاوتی ندارند
چند نمونه ازضرب المثلها ،پندپیشینیان ، زنانه ،عافرەتانە
آقا بەو صالحان به
این ضرب المثل خانمها خطاب به آقایان میگویند
یعنی مرد خوبی باش
آگرخاصه دم دوی
براخاصه نه جورشوی
این ضرب المثل بمعنی وفادار بودن زن کورد به همسر وشریک زندگیش است
اگربدنوو شلو کور له باوان نیمینی
یعنی اگر بدگویان نباشند همه دختران به خانه بخت خواهندرفت
اگربیمه وەوی زانم چوین سربسموە
یعنی اگر عروس شدم وظایف خودم را خواهم دانست
ای خمیره آو فره به ی
یعنی این کار خیلی ادامه دارد
بنیش رنگین رنگین
بختت تی سنگین سنگین
یعنی اگردختری در خانه پدریامادرخود رفتار خوبی داشته باشد درآینده شانس خوبی خواهدداشت
تنویرتاداغه نان بیه پیوه
یعنی کاررا بزودی بایدانجام داد
چاو رژینمان کال وبی
شوی کردنمان بتال وبی
یعنی برنامه و آرزوی که داشتیم بهم خورد
خان له خانمه
یعنی فرزند خوب از مادر خوب است
خوا بدی مرگم
زاوانکی برگم
یعنی: خداوند هیچ کس رامحتاج دیگران نکند
دالک، دز هم سینه خوی هم سینه کوتی
یعنی اموال یاسرمایه ای که ازدزدی بدست آید آخرش پشیمانی و گریه وناله درپی خواهد داشت
ادامه دارد