گفتگوی رؤیا صنعتی با صدای آزادی
کوردی‌وه‌تن له کرماشان ئڕام مایەێ سەربەرزیە
هه‌ناێ هاته دەفتەر کارمان، وه جل و به‌رگ ره‌نگین کوردییه‌و هات. گشتمان فره خوه‌شاڵ بۊمن که وه‌ی شێوه‌وه هاتێه. رۆیا سەنئەتی ناو ناسیاێێگه له ناو نیشتمان ره‌نگین کرماشان. که‌م که‌س هه‌س که له ناو رووژ و هه‌فته ده‌نگێ نه‌ژنه‌وێد و ره‌نگێ له ناو میدیاگان نه‌ۊنید. شاهات له گشت موهمتره‌ک شوون پاێ دیاریێ له ناو فه‌رهه‌نگ و هۆنه‌ر کورده‌واریه. مناڵ کرماشانه و له ناو ماڵێگ گه‌ورا بۊه که هۆنه‌ر له ناوێ دار به‌رز سایه‌داریگ بۊه. هه له‌ێ باوه‌ته‌و خوه‌ێێش له هۆنه‌ر بێ به‌ش نه‌مه‌نێه و جیا له یه که یه‌ێ گوویه‌نده‌ێ ناو و نیشان داره،له دۆنیاێ شێعریش بێ بەش به‌نیه و کتاوێگیش چاپ کردێە. گه‌پ ئیمه و خانم سه‌نعه‌تی له‌ێرا شرو بوود:
هاوده‌نگه‌یل «سدای ئازادی» توان فێشتره‌ک خانم سه‌نعه‌تی بناسن. له باوه‌ته‌و چوه ئراێ موخاته‌به‌یل ئیوشید؟
فره خوه‌شاڵم که لاێق زانسینه که من بامه خزمه‌تدان. له تیرمانگ سال 1360 وه دۆنیا هاتمه. باوگم«مۆرتزا سه‌نعه‌تی» یه‌ێ ئاهه‌نگ ساز ناسیاێ کورده که هه‌م له ئێران و هه‌م له ناو وڵات کورده واری له عه‌راق و جیه‌یل تره‌ک هواخواێ خوه‌ێ دێرێد. له مناڵیا وه ده‌نگ مووسیقی و نواێ ساز باوگم و ده‌نگ گه‌ورایل مووسیقی وینه‌ێ «مه‌زهه‌ر خاڵقی» و ده‌نداره‌یل گه‌وراێ کوردا گه‌ورا بۊم. به‌لێ وه ڕاس زنیانی من هێمان هاوڕیه وه‌گه‌رد ئێ حس نوستالوژیکا.
فره خاس ! توام بزانم له که‌ێا له ئستعداد گووینه‌گی خوه‌د ئاگاداره‌و بیود؟
من چوار برا دێرم. هه‌ر چوارێان هانه ناو دۆنیاێ مووسیقی. منیش فره تواسم که له‌ێ ئه‌رسه کار بکه‌م. وڵام باوگم له‌ێوا نوورس که دۊه‌ت له ناو ئێ جوغرافیا نیه‌تۊه‌نید له هونه‌ر مووسیقی کار بوه‌یده‌و په‌رتق و موه‌فه‌ق بوود. له مناڵیا فره دلم تواس کار مۆجری گه‌ری بکه‌م. ها هیورم کاتی که مناڵه‌یل تواسن بازی بکه‌ن، من مۆجری بازی کردم. له ساڵه‌یل ئه‌وه‌ل مه‌دره‌سه‌ێا موعه‌لمه‌گان فره جار له من وه ته‌نیا تواسن ده‌رسه‌گان له سه‌ر کڵاس ئراێ مناڵه‌یل بخوه‌نم. دیپلم که گرتم، له تست سدا و سیما ئڕاێ مۆجری گه‌ری شرکه‌ت کردم. فره له کار خوه‌م خوه‌شم نات و فکر کردم رفووزه بۊمه وڵام خه‌وه‌ر دان که له ناو 300 نفر منو چه‌ن نه‌فه‌ر هه‌لوژاننه. له شوون ساڵێگ هاتمه به‌رنامه‌یل تلویزیون. شه‌ش مانگ له‌وره بۊم که له رادیون کرماشان کل کرده‌نه سه‌رم که بایه‌س باید و له ناو به‌رنامه‌ی کوردی «دیار خوه‌ش نیشان»بۊده گووینده. وه دووسی من و رادیون کرماشان له ئه‌ورا شروو بۊ و هێمان ئدامه دێرێ.
وه ڕاس خانواده‌ێ هونه‌ری چه نه‌قشێگ داشت له یه که ئمڕوو خانم سه‌نعه‌تی وه‌ێ جیه ره‌سیه؟
پرسیار فره خاسێگ وه‌تی. هه‌ر ئه‌و جووره که گشت زانن، خوه‌ش هاتن وه ته‌نیا نیه‌تیوه‌نێ عامل سه‌رکه‌فتن و سه‌ربه‌رزی له یه‌ێ هۆنه‌ر بوود. که‌سێگ تا ئستعداد و جه‌وهه‌ر له گیانی نه‌یونیده‌و یا گه‌ر نه‌ێاشتوو نیه‌تیوه‌نێ دڵ بوه‌سی وه ره‌سین و قوله‌یل به‌رز هۆنه‌ر. شاهات ئێ باس که وه‌تم له باره‌ێ موجری گه‌رییش دوروس بوود. تاگه‌ر ئه‌و جه‌وهه‌ر که‌ڵامیه نێاشتیود، نیه‌تیوه‌نید دل موخاته‌ب وه ده‌س بارد و که‌ڵامد له لێ ئه‌سه‌ر بکه‌ێ. یه‌ێ مۆجری بایه‌س جیا له یانه مۆحیت هونه‌رییش ده‌رک کردیود تاگه‌ر بتیوه‌نێ وه ده‌س پڕه‌و باێده عاڵه‌م گوینده‌گی. هه‌ر یه‌سه که فه‌رق هۆنه‌رمه‌ند ریشێ دار وه گه‌رد ئه‌و دیواێا خاس خه‌یده‌و ده‌یشت. وه گومانم گووینده‌ێ بن و بنچینه دار له دۆنیاێ زهن مۆخاته‌ب حرفه‌ئی ئڕاێ تمام جاره‌یل، جی خوه‌ێ دێرێ. جیا له یانه فره له ئاێه‌مه‌یل «تاریخ مه‌سره‌ف»دێرن!.
بایمه سه‌ر پرسیاره‌یل جیاتره‌ک. وه عۆنوان یه‌ێ داڵگ له ناو کرماشان توام وه‌ێ پرسێاره جواو بیه‌ی که ئرا داڵگه‌یل و مناله‌یل له زوان داڵگی قردگ قردگ دیوره‌و بیونه؟
من وه‌ێ چیونه نووڕم که هه‌ر ئتفاق فه‌رهه‌نگێگ ئه‌وه‌ل جار له ناو ماڵ که‌فێد. رووژێار مناڵی، ئیمه نووڕسیمنه باوگ و داڵگمان. ئه‌وان هه‌رچێگ وه‌تن ئیمه یاێ گرتیم. هه‌ر له ئه‌وسایا کوردی مۆهمترین زوانێگ بیوه که له ناو ماڵ ئیمه گشتمان وه پێ قسه کردیمنه. جیا له ماڵ وه‌ختێگ له شار کرماشان زنده‌گی بکه‌ید، فره لازمه که کوردی بزانید. چیون زوان گه‌وره‌ترین شار کورد نشین،حه‌تمه‌ن کوردیه. له کیوچه، خیاوان، مه‌دره‌سه و… هه‌وه‌جه‌د یه‌سه که زوان کوردی بزانید. جیا له یانه من فکر که‌م هه‌ر ئاێه‌مێگ یه‌ێ سجیل شه‌خسی دێرێد و یه‌ێ سجیل ئجتماعی. له ناو سجیل ئجتماعی ئیمه نیوسایه که ستوونه‌یل فه‌رهه‌نگی، ئجتماعی، قه‌ومی و… له هیوره‌و نه‌وه‌یم. یه‌کیگ له موهمترین ئۆسوول زنده‌گی ئجتماعی مان له هیوره‌رو نه‌وردن زوانه. وه داخه‌و له کرماشان وه ده‌لیل نه‌زانسن، بڕێگ له داڵگه‌یل، ناو و نیشان فه‌رهه‌نیگییان له هیوره‌و به‌ن. فره خاسه که ئێ داڵگه‌یله بزانن له هیوره‌و بردن هوویه‌ت ئاێه‌مه‌یل، وه پێان عزه‌ت و گه‌رایی نیه‌ێ. من فره ساڵه له کرماشان کوردی قسه که‌م و کوردی وه‌تن ئرام مایه‌ێ سه‌ربه‌رزیه. من کرماشانییم و چه‌نێ خاسه که بتیوه‌نم خوه‌م بناسم و واقعیه‌ته‌یل فه‌رهه‌نگییم که که‌م نیین،وه وڵات بناسنم. یه ئڕاێ من ئعتباره! نه له هیوره‌و بردن خوه‌م!. من وه عۆنوان یه‌ێ داڵگ کرماشانی ئفتخار دێرم که مناڵم فره ساق و خاس کوردی قسه که‌ێ وه یه مایه‌ێ شانازیه.
خانم سه‌نعه‌تی! وه ئعتقاد ئیوه مه‌ردم له کرماشان وه‌ره‌و شوون ده‌سمیه‌ت گرتن له زوان کوردی تیه‌ن یا دێرن له کوردی دیوره‌و بوون؟
وه ڕاس واقعیه‌ت جامعه وه پیمان ئیوشێد که فره له مه‌ردم هه‌ڵگه‌ردیانه‌سه‌و وه‌ره‌و شوون پاێ فه‌رهه‌نگ و زوانێان. خاستر یه‌سه که نسبه‌ت سه‌واد و هه‌ڵگه‌ردیان وه‌ره‌و زوان کوردی فره بهتره‌و بیوه. یانێ هه‌ر چی سه‌واد خه‌ڵک چیه‌سه بان، دووس داشتن و ئستفاده له زوان کوردی له کرماشان بیشترەو بیوه. یه یانێ چیوزه دان دجاره‌ێ فه‌رهه‌نگێ که تواس له هیوره‌و بچوود.
فره چشته‌یل ده‌س دانه‌سه ده‌س یه‌ک تاگه‌ر ئیمه وه بانان فره ئومێدوار بیومن. دۆنیاێ مه‌جازی، سدا و سیما، رووژنامه‌یل و فره له ئه‌بزاره‌یل دۆنیاێ ئمڕووین هاورێه‌ری که‌ن تاگه‌ر دواره بانان زوان و فه‌رهه‌نگ کوردی رووژناتره‌ک بیونیمن.
توایمن بزانیم رێ سه‌ربه‌رزی یه‌ێ «ژن» له کرماشان چه‌س!؟
پرسیار فره قیولیگه. فره کوڵ بیوشم که له کرماشان فره ئمکان باڵه‌وازی و رۆشد، ئراێ ژنه‌یل نیه. کار فره سه‌ختیگه ، وڵام ئمکانێ هه‌س!. ژن له کرماشان له نواێ هه‌ر چشتێگ بایه‌س بتیوه‌نێ خوه‌ێ باوه‌ر بکه‌ێ. گشت زانن که کرماشان یه‌کێگ له شاره‌یل ئێ نیشتمان گه‌وراسه که موشکڵاتێگ جوور بیکاری و… ده‌س و بال مه‌ردمه‌گه‌ێ به‌ساێه. وڵام له ناو ئێ هه‌مگه سه‌ختیه تیوه‌نن وه سه‌ربه‌رزی بره‌سن.
له لیدان فره مه‌منوونم
وه‌ت و وێژ له ئه‌شکان میری