مدیر کل کتابخانههای کرماشان در گفتگو با صدای آزادی: کتابخانه‌ها به پایگاه فرهنگی-اجتماعی تبدیل شده‌اند
تا آنجا که تاریخ گواهی می‌دهد، نام و نشان فرهنگ بر در و دیوار کرمانشاه یا همان کرماشان تاریخی، همواره زرین‌ترین نقش‌ها بوده‌است. از آثار باستانی بیستون که اولین روزنامه دیواری جهان است، گرفته تا نام‌ها و نشان‌های بزرگی که امروزه در قلمرو نویسندگی این نیشتمان، مایه فخر و نازش اند. از عالمان دین گرفته تا آفرینشگران آثار ادبی و هنری؛ از آیت‌الله نجومی‌ها گرفته تا رشید یاسمی‌ها و از چهره‌های برجسته ی داستان نویسی معاصر تا چهره‌های علمی دانشگاهی هر کدام برگ‌هایی زرین بر کتاب عزت این دیار سربلند افزوده‌اند تا کتاب و کتابخوانی و کتابداری به عنوان یکی از دروازه‌های روشن فرهنگ، مورد توجه مردمان هنرپرور استان قرار گیرد. به همین بهانه فرصتی پیش آمد تا با مدیر کل این سالهای نهاد کتابخانههای عمومی استان گفتگویی داشته باشیم تا دریچه ای بر روی فعالیتهای این مجموعه فرهنگی گشوده شود. سرکار خانم معصومه حسنی خونسار دانش‌‌آموخته کارشناسی ارشد کتابداری است و پیش از این نیز سابقه فعالیت به عنوان کارشناس امور کتابخانههای اداره کل کتابخانههای عمومی کرمانشاه را در کارنامه کاری خود دارد.
ابتدا برای آشنایی مخاطبان صدای آزادی مختصری از فعالیتهای فرهنگی تان بگویید
فکر می کنم هر انسانی از زمانی که با محصولات فرهنگی از جمله کتاب ارتباط می گیرد، فعالیتهای فرهنگی‌اش شروع می شود. این اتفاق برای بسیاری از مردم از همان سالهای کودکی و نوجوانی شکل می گیرد. سالهاست احترام به کتاب را به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های زندگی‌ام دارم. و حتی بهتر است بگویم که بخشی عمده ای از زندگی کتابداران، با کتاب و فعالیتهای فرهنگی در این حیطه می گذرد. سالها در کنار همکاران شریفم در پست کارشناس امور کتابخانههای استان مشغول به فعالیت بوده‌ام و حالا هم توفیق مدیریت بر نهاد کتابخانه های عمومی استان نصیبم شده که به نوعی خدمتگذار جامعه فرهنگی باشم.
هفته کتاب و کتابخوانی در استان به نحوی شایسته برگزار شد. خواستم از زبان شما به عنوان متولی مستقیم این حوزه، گزارشی در باره فعالیتهایتان در این هفته بشنویم:
به رسم هر سال و قبل تر از شروع هفته کتاب برنامه ریزی های لازم انجام شد که چه در سطح استان و چه در شهرستان‌ها و حتی در سطح کتابخانه‌ای برنامه های مطلوبی رو در این ایام برگزار کنیم که با همت همکاران خوبم به نحو احسن انجام شد. هفته کتاب امسال بعد از گذشت دو سال بسیار سختی که درگیر ویروس کرونا بودیم، با ذوق و انگیزه بسیار زیادی از سمت همکاران برگزار گردید و مردم عزیز استان هم بخوبی از آن استقبال کردند. برنامه های شاخص و ویژه ای هم در این ایام داشتیم از جمله: مراسم افتتاح کتابخانه زنده یاد رکسانا میناشی شهرستان اسلام آباد غرب-27 آبان ماه. مراسم افتتاح کتابخانه زنده یاد رحیمی، شهرستان هرسین-26 آبان ماه. مراسم گرامیداشت هفته کتاب و افتتاح بخش نسخ خطی کتابخانه امیرکبیر-30 آبان ماه. برگزاري پويش اهداي كتاب، اهداي دانايي در تمامي استان‌ها و كتابخانه‌هاي عمومي كشور 22 آبان 1400 الي 22 آذر. طرح بخشودگي جرائم ديركرد در روزهاي 22 آبان الي 1 آذر. عضويت رايگان در روزهاي 24 الي 26 آبان . نشست سینما کتاب -22 آبان ماه. نشست عصر شعر مناسبت هفته کتاب-26 آبان ماه . مراسم بزرگداشت احمد عزیزی – 29 آذرماه و دیگر برنامه های ویژه کتابخانه های عمومی ؛ بیش از 400 برنامه و …
به عنوان کسی که سالهای بسیاری از عمرتان را صرف حوزه کتاب کرده اید، اصولاً چقدر کتاب را در زندگی مردم با اهمیت می دانید؟
در روزگاری که ما با انفجار اطلاعات در فضای مجازی مواجه هستیم و متاسفانه بسیار سرگردان در بین امواج اطلاعات بعضا نادرست قرار داریم، شاید کتاب، نشریات و جراید ممهمترین پناه و مامن ما باشد که با اطمینان و آرامش به آنها رجوع می کنیم. کتابها موضوعات متفاوتی را شامل می شوند بعضاً کتابهای تاریخی هستند که ما را با تاریخ قدما و تجربیات گذشتگان آشنا می کنند، بعضا ادبیات و شعر هستند که حال آدم را خوب می کند و با مضامین اخلاقی و معنوی آنها مانوس می شویم، بعضا حاوی موضوعات کاربردی و آموزشی هستند که روش انجام کاری را به ما آموزش میدهند و ما در طول زندگی آنها را به کار می گیریم و …. اما هر کتابی با هر موضوعی هم انتقال دهنده دانش و تجربیات به انسانهاست و هم در دنیایی که نیاز به آرامش، بیش از پیش احساس می شود به عنوان یار مهربان آرامش را به افراد منتقل می کند. همراهی با کتاب انسانها را از جهل و نادانی در امان نگه می دارد. پس ای کاش قدر این یار مهربان را بیشتر می دانستیم و بیشتر با آن همراه می شدیم.
چقدر زیرمجموعه کاری تان با ابزارهای امروزین در حوزه کتاب و کتابخانه مرتبطند؟
مجموعه کتابخانه های عمومی در چند سال گذشته از مفهوم سنتی خودش بسیار فاصله گرفته و با موج فناوری های امروزین و نوین همراه شده و در بسترهای متفاوتی اعم از سایتها، پیام رسانها، اپلیکشن ها، پایگاه های الکترونیکی و … در حال ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی هستیم. در کنار این اتفاق سعی شده که کارکنان کتابخانه های عمومی همزمان با این تحولات، آموزش های لازم را ببینند. البته ما چاره ای هم نداشتیم، تجربه ایام کرونا ما را بر آن داشت که به سمت فضاهای متنوع مجازی و تولید و ارائه محتوا در این فضاها حرکت کنیم. که به نظرم تجربه بسیار مطلوبی بود و در این خصوص موفق عمل کرده ایم البته که کار فرهنگی پایان ندارد.
کتابخانه های امروز استان نسبت به ده سال پیش چه تغییراتی کرده اند؟
دوره کتابخانه های عمومی با آن شکل و شمایل قدیمی و کارکرد سنتی شان گذشته و امروزه کتابخانه ها به عنوان مراکز و پایگاههای فرهنگی و اجتماعی ارائه خدمت می نمایند. امروزه کتابخانه ها به عنوان مراکزی فعالیت می کنند که به صورت جدی در حوزه فرهنگ عمومی، و توانا سازی افراد به عنوان عضوی از جامعه ورود کرده است. از لحاظ فیزیکی هم شما مشاهده می کنید که بازسازی و تاسیس کتابخانه ها بر اساس استانداردهای نوین جهانی انجام می شود. و قطعا این تغییرات افزایش بهره وری کتابخانه ها را در پی خواهد داشت. نهاد کتابخانه های عمومی کشور در این خصوص به صورت بسیار جدی ورود کرده است.
هر ساله کتابهای فراوانی از سوی جامعه اهل قلم در استان روانه بازار نشر می شود. آثار نویسندگان و اهالی قلم استان در نگاه متولیان کتاب کرمانشاه چه جایگاهی دارند؟
قطعا از جایگاه بالا و ارزشمندی برخوردار هستند. به همین علت ما سعی کردیم در حد توان از آثار نویسندگان عزیز استان خریداری کنیم، در برخی از کتابخانه ها، قفسه ای ویژه نویسندگان بومی ایجاد کردیم و در خصوص ترویج آثار نویسندگان بومی استان، جلسات متعدد رونمایی، تحلیل و بررسی و معرفی کتاب را برگزار کردیم که انشالله این جلسات تداوم خواهد داشت.
کدام بخش از فعالیتهایتان را با اشتیاق بیشتری انجام می دهید؟
خوب چون خروجی تمامی برنامه های ما نهایتا به مردم عزیز استان بر می گردد. این رضایت این عزیزان است که باعث ذوق و شوق ما می شود. ولی استقبال اعضاء جهت امانت کتاب و حضور پر تعدد اعضاء در برنامه های کتابخوانی ما را بسیار خوشحال می کند.
چقدر ابزارها و امکانات موجود برای اجرایی شدن دیدگاههای آرمانی تان درباره تولیت کتاب استان مانع ایجاد می کنند؟
سوال خوبی است. ببینید! از نظرسرانه فضا و بودجه جهت اجرای برنامه های مورد نظر متاسفانه مشکل داریم، کتابخانه های مناطق زلزله زده به علت کمبود اعتبار هنوز تکمیل نشده اند و متاسفانه این یکی از چالش های جدی ما در استان است و شاید یکی از مهمترین دغدغه های ما کتابخانه مرکزی استان هست که متاسفانه به علت نبود اعتبار نیمه کاره مانده که امیدواریم با تدابیر مسئولین دغدغه مند استان این مشکلات رفع گردد.
نگاه مردم به کتاب در استان چگونه است و چقدر از امکانات موجود استفاده مفید می شود؟
قطعا نگاه مردم به کتاب هیچ وقت بد نبوده و نخواهد بود. اما به هر دلیل آن استقبال ایده‌آلی که باید باشد، در بین مردم نمی بینیم و متاسفانه این امر می تواند منشاء آسیب‌های بسیار باشد. انشاءالله که بتوانیم شاهد حضور حداکثری هم استانی‌های عزیز در کتابخانه های عمومی باشیم.
حرفهای پایانی تان؟
از مردم دعوت می کنم که کتابداران و کتابخانه ها را تنها نگذارند. از فعالیتهای خیریه مانند نذر کتاب و پیوستن به خیرین کتابخانه ساز تا عضویت در کتابخانه ها و مشارکت در برنامه های ترویج کتابخوانی همگی زمینه رشد و تعالی فرهنگ این استان خواهند بود.
انتشار در هفته نامه صدای آزادی / شماره 625 آذرماه 1400