آیا نوحه «شیرین شه‌مامه‌ێ نه‌وبه‌رم…» ثبت ملی می‌شود؟ دکتر رضا موزونی
براستی که «شیرین شه‌مامه‌ێ نه‌وبه‌رم…» ماندگارترین و تاثیرگذار ترین نوحه کوردی است .این نوحه که از گذشته های دور درعزاداری محرم وجود داشته است همیشه مورد توجه خاص نوحه سرایان بوده و با استقبال ویژه ی مخاطبان عزادار مواجه گردیده و همچنان در ادبیات سوگواری محرم جایگاه ویژه خود را حفظ کرده است .ابیات شعر این مرثیه با دقت و وسواس خاصی انتخاب شده اند.
شیرین شه‌مامه‌ێ نه‌وبرم
شمامه نوعی میوه است که زیبایی ویژه ی بصری دارد و شمیم خوش آن از راه دور هم به مشام می رسد و معمولا بخاطر زیبایی وعطر خوشش مورد استفاده قرار می گیرد. از دیگر ویژگی های آن کوچک بودن و ظریف بودن آن است و اگر نوبر هم باشد ،این ظرافت دوچندان به نظر می رسد .
ما در زبان کوردی وقتی روی فرزندمان به اصطلاح خونمان جوش می‌خورد او را شیرین شمامه صدا می زنیم .شاید شیرینی آن نه از لحاظ طعم بلکه بیشتر از لحاظ زیبایی و چشم نوازی آن است. تشبیه علی اصغر (ع) طفل شش ماهه ی شهید کربلا به شمامه، به خوبی و ظرافت انجام گرفته است .
غه‌مد سزانێه جگه‌رم
شیوه‌د نیه‌چوو له نه‌زه‌رم
خاک عاڵه‌م بی وه سه‌رم…
غه‌م تو جگرم را سوزانده است
چهره ات از نظرم پاک‌نمی شود
خاک عالم بر سرم شده
رووڵه لای ، عه‌لی لای
روله کلمه‌ای است به معنای فرزند، اما خود کوردها می دانند که از لحاظ حس عاطفی هیچ واژه ای جای آن را نمی گیرد .روله به معنای فرزند و بچه است اما فرزند و بچه از روله چیزی کم دارند.
در «روله» ناز و زیبایی ، ظرافت و دوست داشتن ، دلسوزی و عشق با هم جا گرفته اند. وقتی روله در سوگ و عزا مورد استفاده قرار می گیرد حتا اگر فرزند، بزرگ هم باشد حال هوای خردسال می گیرد. مادر با گفتن روله او را در آغوش خود حس می کند .
اوج زیبایی هنری و اوج حس عاطفی در این نوحه اینجا اتفاق می افتد که فرزند علی اصغر است، روله ای که از فرط تشنگی گلویش خشک شده وهمان گلوی تشنه اش مورد اصابت تیر قرار می گیرد و اینجاست که روله در نوحه شیرین شمامه با همه روله ها فرق دارد .
اما این نوحه با این شعرهای ناب را، همه نوحه سرایان خوانده اند ولی هیچ کدام نتوانسته اند به اندازه زنده یاد حشمت اله لرنژاد این حس عاطفی را آن گونه که هست انتقال دهند .سوز صدای لرنژاد توانسته است این نوحه را برای همیشه ماندگار کند و جا دارد که میراث فرهنگی این نوحه با صدای مرحوم لرنژاد را در مراسمی ضمن گرامیداشت یاد این هنرمند فقید، بعنوان میراث معنوی محرم ثبت و ضبط کند.
انتشار در هفته‌نامه صدای آزادی شماره 612