شهاب متقی فر در گفتگو با صدای آزادی: کرماشان ‌به مسؤولان ‌فرهنگی‌ دلسوز ‌نیاز‌ دارد

گفتگو از محمدجواد جلیلیان 
شهاب متقی فر نامی کاملا آشنا و قابل احترام برای اهالی موسیقی کرمانشاه است. آهنگساز و تنظیم کننده‌ی توانمندی که متولد 1352 در قصر شیرین است و تاکنون آهنگسازی و تنظیم بیش از 110 اثر موسیقایی رل در ساخــتارهای مختلف انجام داده و عمده‌ی همکاری های او با دفتر موسیقی صدا و سیما و حوزه‌ی هنری بوده است. متقی فر فعالیت نوازندگی از سال 1369 و فعالیت حرفه ای آهنگسازی از 1377 آغاز کرده است. طی این سالها، زندگی هنری او با حضور در جشنواره های مختلف داخلی، اجرای موسیقی درکشورهای مختلف جهان، همکاری با صدا و سیمای مرکز کرمانشاه، حضور در برنامه های مختلف صدا و سیمای مرکز کرمانشاه به عنوان آهنگساز و کارشناس موسیقی، انجام فعالیت پژوهشی بر روی مقام های محلی و نوازندگی برخی سازهای ایرانی همراه بوده است. شهاب متقی فر مسئولیت هایی را نیز در ارتباط با حوزه‌ی تخصصی خود در انجمن موسیقی کرمانشاه و دفتر موسیقی صدا و سیما بر عهده داشته که در این سمت ها کارنامه‌ی در خور توجهی از خود به یادگار گذاشته است. همچنین عناوین و افتخارات متعددی در کارنامه هنری شهاب متقی فر دیده می‌شود که او را در میان چهره های برجسته‌ی موسیقی کرمانشاه مطرح می‌کند. گفتگوی ما با این هنرمند محجوب و ارزشمند، پیش روی مخاطبان صدای آزادی است:

از اینجا شروع کنیم که به عقیده شما آیا تولیدات موسیقی‌هایی مرکز کرمانشاه طی سالیان گذشته تا به امروز نمایانگر کلیت موسیقی کرمانشاه هست یا نه؟
باید بگویم نه! واقعا نماینده خالص و جامع موسیقی کرمانشاه نیست. دلایل زیادی هم داریم؛ بخشی از آن به هنرمندانی که با واحد موسیقی کار می کنند بر میگردد و بخش مهم تر و تاثیرگذارتر آن برمی‌گردد به خود سازمان و دفتر موسیقی صدا و سیما. آنها نگاه خاصی دارند؛ مثلاً عقیده دارند که هر موسیقی که تولید می‌شود لزوماً باید ساختار مشخص و از پیش تعیین شده ای داشته باشد و با یک ریتم و تم خاصی. من هرگز با این نگاه بسته هم عقیده نبوده ام و به شدت به تلفیق و درهم آمیختگی همراه با رعایت اصول و زیبایی شناختی موسیقی اعتقاد دارم. اما اینکه ما فقط به یک شیوه کار توجه کنیم، قطعاً رشد چندانی نخواهیم داشت. اساساً کار موسیقی باید همه جانبه باشد. اگر چه مدتی هست که در دفتر موسیقی نیز نگاه بازتری به موسیقی شکل گرفته است. همیشه دغدغه من این بود که این ساختار های یکنواخت تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد اما الان می‌بینیم که نگاه های خود سازمان هم متنوع تر شده و محدودیت ها تا حدی برطرف شده اند و در مسیر خوبی قرار گرفته اند که انشالله ختم به خیر شود
خب حالا از دفتر موسیقی و صدا و سیما فراتر برویم و به طور کلی در مورد خود موسیقی کرمانشاه صحبت کنیم؛ موسیقی در کرمانشاه به عنوان یک مرکز مهم کوردنشین طی سالهای اخیر تا چه حدی توانسته همبستگی خود را با موسیقی کوردی حفظ کند؟
واقعیت این است که موسیقی کرمانشاه در دسته‌های مختلف خود از موسیقی یارستان گرفته تا موسیقی شهری و نواحی و …، هر کدام ویژگی های خاص خودشان را دارند و باید مجزا به آنها نگاه شود و اینکه آیا ما در موسیقی کوردی همپای دیگر مناطق کوردنشین پیش رفته‌ایم، خب طبیعتا ما بزرگانی داشته ایم که بسیار تاثیرگذار بوده اند و هنوز هم تاثیراتی که از تولیدات ارکستر رادیو کرمانشاه بر جای مانده است در بیرون از مرزهای ایران می‌بینیم که مورد توجه قرار می گیرد اما الان شاید آن اثرگذاری گذشته را نداشته باشیم که نگاهشان به تولیدات ما باشد و حتی متاسفانه می‌توان گفت که نگاه موزیسین‌های ما گاها به دست دیگران است. به عقیده من شایسته یک موزیسین نیست که نگاهش به موسیقی دیگران باشد و از آنها تقلید کند. اگرچه هیچ محدودیتی در موسیقی نداریم اما باید در کرمانشاه به پیشینه موسیقی های خود بنگریم و آن را همراه با نوآوری ها به جامعه عرضه کنیم البته دلایل زیادی هم از قبیل توسعه اجتماعی و شرایط اقتصادی در این جریانات نقش فعال و موثر دارند.
از چند شخصیت بزرگ در حوزه موسیقی کرمانشاه یاد میکنیم و دوست داریم عقیده و احساس شما را در رابطه با این نام‌های متره بشنویم:
منوچهر طاهرزاده: بدون تردید تمام صاحب نظران موسیقی به بزرگی ایشان ایمان دارند. مرحوم طاهرزاده را پدر موسیقی پاپ کرمانشاه می دانیم. علاوه بر اینها ایشان موسیقی وکردی را هم به خوبی می‌شناخت در موسیقی سنتی ایرانی هم ملودی هایی ساخته اند که شاهکار است. اعتقاد همه ما این است که ایشان از سلاطین بلامنازع موسیقی کرمانشاه بودند. تجربیاتی که بنده از برخورد با ایشان دارم این است که منشی بسیار بزرگ و روحی بسیار زلال داشتند که بسیار خاکی و متواضعانه با همه رفتار می‌کردند و به هنرمندان جوان و تازه‌کار اهمیت می‌داد. تاثیر مرحوم طاهرزاده بر موسیقی پاپ کشور غیرقابل انکار است.
مجتبی میرزاده: ایشان در عالم موسیقی یک چهره جهانی و شناخته شده است. تسلط و نگاه سیال ایشان به موسیقی و ریتم حیرت انگیز است. در حوزه ملودی پردازی و تنظیم یک نابغه به تمام معنا بودند. خلاقیت و تنوع ریتمیک آثار ایشان در موسیقی ایرانی و موسیقی کوردی بی نظیر و تکرار نشدنی است.
طی سال های اخیر در میان عوام و سطح جامعه گونه ای از موسیقی کرمانشاه که شاید اصلاً نتواند نامش را موسیقی گذاشت، به وسیله افرادی که اهل موسیقی هم نیستند، در میان مردم رواج پیدا کرده است؛ آسیب‌شناسی این موضوع از دیدگاه شما چگونه است؟
قطعاً عوامل بسیار زیادی در این اتفاق دخیل بوده اند. شما کافی است یک بی نظمی را رقم بزنید؛ در ادامه همین بی نظمی به صورت منظم ایجاد بی نظمی های متعدد خواهد کرد. ما الان با زنجیره ای از اتفاقات به وقوع پیوسته روبه‌رو هستیم که بخشی از آن به خودم موزیسین برمی‌گردد که به عقیده من خیلی هم پررنگ نیست چرا که ما یک رابطه متقابل با جامعه داریم هنرمند به شدت متاثر از مخاطب و فضای جامعه است ما باید سطح آگاهی مردم سطح رفاه و مسائل اقتصادی را هم در نظر بگیریم. نمی‌توان تاثیر شرایط اقتصادی را انکار کرد. امروز دغدغه های مردم از سر ناچاری، از بلندای فرهنگ و هنر به غم نان افول پیدا کرده است و به تبع آن موزیسین هم دچار این دوگانگی می شود. این موزیسین وقتی می‌بیند که جامعه از موسیقی معمولی‌تری لذت می‌برد، با خودش می‌گوید که من چرا به خودم زحمت بدهم؟ در این شرایط وقتی مخاطب به خود زحمت عمیق فکر کردن را نمی‌دهد، هنرمند هم در قید آن نخواهد بود و به دغدغه معیشت فکر خواهد کرد و این دور تنزل ادامه پیدا می کند و سطح هنرمند و مخاطب، همزمان با هم افول خواهد داشت. قطعاً در گذشته یک آرامش در زندگی وجود داشته است که مردم با خیال آسوده به موسیقی های طولانی و فاخر گوش می‌دادند و لذت می بردند. اما امروز اوضاع زندگی مردم به قدری متشنج شده است و آنقدر فضا سخت و سنگین است که دیگر تحمل هیچ چیز را نداریم و به سرعتی جنون آسا در زندگی رسیده ایم که این سرعت، نگاه مخاطب را به سطح می‌آورد. هیچ تردیدی نیست که در دنیای امروز، موسیقی تجاری در جای خود باید باشد اما معیار پیشرفت و توسعه هرگز این نوع موسیقی و هنر پیش پا افتاده نخواهد بود.
شما به عنوان کسی که سال‌ها در فضای موسیقی کرمانشاه کار کرده و با گروهها و افراد مختلف همکاری داشتید پتانسیل امروزی موسیقی کرمانشاه را چگونه ارزیابی می کنید؟
ببینید! خیلیی راحت می توان شعار داد که کرمانشاه یک گنجینه، یک دریا و یا تعابیر دهان پرکن دیگر است که واقعا هم همینطور است و شعار نیست. من اعتقاد دارم که کرمانشاه از حیث سرمایه اجتماعی می‌تواند بسیار بسیار ثروتمند باشد. الان بدون تعارف ثروت از لحاظ سرمایه اجتماعی نداریم اما این بدین معنی نیست که وجود ندارد بلکه به دلایلی ضعیف شده و در لایه‌های زیرین قرار گرفته است و تا به اینجا فرصت رشد پیدا نکرده است که نیاز به مسئولین دلسوز هست که در در شاخه های مختلف کار کنند تا این سرمایه های اجتماعی دوباره به جایگاه خود برگردند. سرمایه انسانی در حوزه هنر فراوان است اما میان این سرمایه‌های انسانی تا رسیدن به سرمایه اجتماعی فاصله بسیار زیادی داریم. بسیاری از نخبگان و استعدادهای مهم موسیقی کرمانشاه به خاطر نبود شرایط حداقلی مهاجرت کرده اند و از این استان رفته‌اند اما با این وجود من عمیقا اعتقاد دارم که کرمانشاه هنوز هم از این لحاظ بسیار ثروتمند است

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *