دارەجەنگە / چیرووکێگ له مه‌سعوود قه‌نبه‌ری
دار شیشەێ ئمر باپیرم بۊ. تایبەتی ترین دەسپێچگ باپیرم ئڕا هناس کیشان. دار ناسنامەێ بنەماڵەێ ئیمە بۊ. دار پێناسە ێ ئاواییمان بۊ. چون ک ناو ئاواییمانیش لە ئێ دارە گیریاۊد…دارە جەنگە…ئاوایی دارە جەنگە…
دارە جەنگە گرس و بتەو، قایم و راوەستاو ، خۆڕاگر و سەربەرز، لە سەر سراو، لە شان کیەنی چەرمێ وساۊد وە پاوا و شانازی فرەت. لەشێ پڕ بۊ لە شوون دەم تەور و تێشگ و پاڕکەیلێ ک دروست کریاۊن تا لە لێ بچنەو بان و زەێنێ پڕ لە هۊرمانەیل هۊرد و هراش ساڵەیل زۊنە و باوشێ ماتووڵ مەلەوەر و پەلەوەر.
داپیرم وەتیاد:
-سەدان ساڵ تەمەنێیە.
باپیرم وەتیاد:
-جەد گەورامان کاردوخان، تۊل دار، لە ئەو دەس رووبار هاوردێیە و وە قسەێ زۊنەیل هڵاێە هزار دار تۊ و واێەم و سێف و گردەکان و چنار و…چقنێد. پێشنانێ ک وە هۊرێیان بۊیە وەتنە گەوراترین و پڕباێخ ترین باخ وەڵگە هن ئیمە بۊیە. ئێسا لە شوون سەدان ساڵ، تەنیا ئێ تاکەدار تۊیە پاشماو ئەو هزار دارەسە. تیرچوو کاشخانگ ماڵەیل زۊنەێ ئاوایی گشت هن دارەیل ئەو باخە بۊیە.
هەر جار ک چیمن وە پاێ دارەجەنگە، باپیرم وە هامێازی نەنوومەتێگ نووڕس وە باڵاێ دار و لە باوەتێ گەپ دا:
-ڕوولە زانی دارە جەنگە چەن پاتشا وە چەو دیە؟ چەن خان و خەوانین لە پاێ کووەو بۊنە و جەرخە نانە و شەوربەێن ئڕا جەنگ کردنە؟
-خودا خوەێ زانێ هەر پەلێگ دارەجەنگە بۊیەس وە تەلەرگا ێ چەن کەڵ و بزن؟
-مارە ێ نەنی شاپەسەن ئڕا کەریمخان زەند لە پاێ دارەجەنگە بڕیاس.
وە ئیمەیش، سەیوەت سەیوەت ، وەل گەپەیل دارەجەنگەێا گەورا بۊمن.
نەنگم وەتیاد:
-ڕووڵە، ئەوسا ک ئیمە مناڵ بۊمن، دارەجەنگە فرە گەوراتر بۊ. ئەوقرە گەورا ک سا خسۊد وە مل سەر ئاواییا. نیمەروان چەرداخ گەوراێگ بۊ ک شوانەیل، چەن ڕیەن لە ساێ خەفانن و پەسەیل هیچ شوانێگ وە یەکا نەیۊن.
-لە هەر پەلێگ ڕەسنێگ وە دارا بۊ و تاوە کردیم و تاوەیل، لە قەێ یەکەو نەێان.
واتایل داپیر و باپیرم لە سەر دارەجەنگە کوتایی نەێاشت.
-ڕوڵە ئۊشن “مەلانەوشاد” دارەجەنگە لە پاێ ئێ دار خوەمانە هەڵوەست کردێیە.
-وە ڕەواێەتێگ ئۊشن فڵامەرز کوڕ ڕووسەم، لە شەڕ وەل بەهمەن کوڕ ئەسپەنێار، لە پاێ ئێ چگا چاتمەێ دەورێ دەن هەفت شەو هەفت رووژ، تیەنێ و ورسێ جەنگ کەێ ئاخرێ زامدار و شەکەت تەک دەێ لە سینگ دارەجەنگە…سێ شەو سێ رووژ لە دۊرەو نووڕن و کەس زاورێ نەێرێ نزیکەو بوود…وا دەێدە سێوڵێیا و گومان کەن ک زینگە…تاگەر قڵاێگ نیشێدە بان سەرێ و دەنۊک دەێ لە ناو چەوەیلێ…ئەوسا زانن فڵامەرز کوشیاس. یەسە ک ئۊشن چگاجەنگە و دارەجەنگە.
-چل کۊیە وا بردێیەسەێ و ئێ دارە پا داس وە گەز..!مناڵ بۊمن، یەێ روژ پسا لە پاێ دار ماڵەکین گرتیم، وە یەێهەو مەلێگ وە بان ئاواییا رەێ بۊ…فرە گەورا بۊ…باڵەیل پیەن و شووڕ، جوور لەتە دووار…دۊ دریژ….پەڕەیل دۊێی جوور پەل سەروەن شووڕا بۊد…سیمرخ بۊ… چێ و نیشتە بان بەرزترین پەل دار و سێ جار وەت…زاڵ زەڕ مرد..! ئیمە ئەوسا زانسیم ک زاڵ تا ئێسا زینێ بۊیە..! چاو مەرگ زاڵ هاوردۊد.
-رووژێگ خان مەسۊر لە سەر کانی، لە پاێ دار تۊێیگ، ئڕا یەکم جار شاپەروەر دۊنێد…وە خودا بزانەیل وەتنە کیەنیەگە هەر ئێ کیەنی چەرمگە بۊیەسە و دارەگەیش هەر ئێ دارەجەنگە.
وە ئێ لەونە ئیمەیش، وەل مەتەڵ و دیروک و چیروک و شانامە و خێاڵ دارەجەنگەێا، سەیوەت سەیوەت گەورا بۊمن.
دارەجەنگە، چوار پەل گەورا داشت، جوور دو ئاێەم ک پێشت بێیەن لە یەکەو و باڵ ورەو ئاسمان وڵاوا بکەن. هەر پەلێگ، خوەێ بۊد وە سەدان پەل و وڵات داپووشاۊد.
لە هێنانە ێ مەردم مەڵبەند و ناوچەیل دەور و بەر، مەردم ئاوایی دارەجەنگە، لە گێشتێ تەمەن دریژتر بۊن. باپیرم زێاتر لە سەد ساڵ ئمر کردۊد. برایلێ، داپیرم، ئاێەمەیل دیەکە.
-زانی راز تەمەن دریژی پیاگ و ژنەیل ئێ ئاواییە چوەس؟ زات و نەزەر ئێ دار پیروزەسە.
لە چەو زوورم خەڵک، ڕەنگینترین ئاێەمەیل ناوچە، دانیشتەیل ئاوایی دارەجەنگە بۊن. وە قەوڵی داپیرم:
-دۊیەت و کۆڕ گشت مینسن وە تەل بەڕەزا…ڕەشکەوەری پیمان کردن…وەتن پەری لە تێیان زایە…پەریلانن…نەنگم خرامان مینس وە برەفتاو…چەویلێ مینس وە چەو ئاهوو…دەسەیلێ جوور وەفر شاهوو…هەگ ئاو خوارد، ئێ ئاوە وە ناو گەلۊێیا دیار بۊ…گیسەیلێ لە ژێر پاێ بۊن…هەناێ سەر داگرت، دو رزار دگە. کوتان و رەسن بەسان و گیسەیل هۊلێ خسن وە مل ئەو رەسنەیلا تا شانگێ بکەن.
وەخت و بێ وەخت، مەموو سەفەر، ک وە تەنیا لە ناو مدوەقێگ ژیا، وە یەێهەو ، هەڵەداوان لە مدوەق دا ئەو دەیشت و کردەێ هاوار:
-وەێ دەرچن…زەیۊلەرزە هات..!
وە ئەو سەر و قژ داڕشیاگ و روومەت دۊدەرەژە، چمان کەساێەتیێگ بۊ لە ناو یەکێگ لە مەتەڵەگان نەنگم. وە سەر پاوا لە بان سڕکووڵان ئڕا خوەێ مێز کرد و ئێکەش چێ ورەو کیەنی چەرمگ و ماقێیا بردە ناو کیەنی. چمان تماشاێ جامەکێ کرد. چمان مینەی یەکێگ کرد. دەس نا لە ئیلا و ئەولاێ کیەنی و سەر ژەنی وە ئاوا…هەڵسا و سەر تەکانەو و دجارە کردەێ قاڵ….وەێ دەرچن زەیۊلەرزە هات… ئێکەش چێ پاڵ دا لە قەێ دارەجەنگە و کردەێ لوورەلوور…
ئەورێ ئڵاورد لە لا وەیشتەوە
لەیل وە توو خفتان، ها وە دەیشتەوە
ئەورێ ئڵاورد، وارانێ نییە
لەیلم مەیلەگەێ جارانێ نییە
مەموو سەفەر پایز و زمسان لە ئاوایی ژیا و وەهار و تاوسان دا ئەو کۊیە.. لە ناو ئشکەفتێگ ماوا گرت ک وە پێ وەتن…ئشکەفت سەفەرە.. رووژانە دەنگ هوورەێ مەموو سەفەر، نیشت ئەو قەێ کەورەیل و نشادەیل و تا ئاوایی هات. شەوانە ئاگر ئشکەفت مەموو سەفەر ترۊسکەێ هات و هناس وە هناس گورگ و خرس و پەڵنگ، لە ناو هۊرمانەیل دۊر دریژ خوەێ سەفەر کرد.
-زوربەێ مەردم، لە ئاڵوویر و سەنن و فرەتن، شات و بەڵگەێان دارەجەنگە بۊ. وە پێ قەسەم خواردن. ئەگەر پەسێگ، پووڵەێگ کەسێ، باتادە گوما و شوونبەر دز پێیا بکرداد، وەتن بۊش وە دارەجەنگە من نەوردمە، ئەر قەسەم بخوارداد ئەو دزە وڵ کردن و ئەگەریش وەڕاس کابرا دز بۊیاد، قەت ئێ قەسەم ناڕاسە نەخوارد و ئەو ئەنجەڵە دادەو وە خاون.
– ساڵ قڕانەگە م تازە تێخ خسۊم. یەێ نیمەروان وەل بڕێگ لەێ مەردمە، ئڕا خوەمان لە ساێ دار نیشتۊمن. سەفەر ئامووزام پاڵ داۊد لە قەێ دار و پسا سیکارێگ پێچا. سەفەر خوو ئێ سەفەر نامەی گرتیێە نەیۊ..! کۆڕ کۆڕانێگ بۊ. مینس وە بڵاچەێ بەرق. وە ساج پوووڵاوا گت نەکرد… وە یەێهەو دیمن سێ پیاگ لە پاڵ وراێوەر ئاوایی نەمین …شوون بەرۊن… یەێ ڕاس هاتن ورەو دار….دیمن قاێرەس و برایلێ…ناێر و زاێر…ئیمەیش ئەڵسایم و مکیس کردیم و کەێفخوەشی…و…نیشتن. قاێر چەوێ وە پیمانا ئڵاورد و لە بان سەفەر گت کرد. سەفەر مفێ دا لە لاپێچ و بزەخەنگێ کرد و وەت:
– قاێر خان برا گەن نووڕیدە پیمان..!
قاێر خەنس و وەت:
-کا سەفەر! برا دزەڵدز کەفتیمە. چەن رووژ پێش، ڕیەنێگ لە لەکستان هاوردیم. دۊیەشەو کوڕخاس دا لە هەنێیان…شوونێیان تا وە ئێرە هاوردیمە…هان لە یەکێگ لە ئێ ماڵەیلە..
سەفەر نووڕس وە قاێر و وەت:
-براگەم شوون پەشێو بۊنە هاتینە وەرەو ئیمە… ماڵ ئۊیە وە ئێرە ناتێیە. ڕێدان بگرن و بچن.
قاێر چەوێگ وە پیمانا گل دا… مینس وە رووسەم داخسان. ئا… یە تەخت ناوشانێ بۊ…بڵ و باسکێ چمان گریەێ دار وەن بۊ. ئاسمان بڵاچان ئەیۊ وەت قوزڵقورت. چەوەیلێ جوور ئاگر گڕەێان هات. دەس کیشا سێوڵەیل بژبژ ماش برنجا و نووڕس وە سەفەر. وەت:
-م قاێرە قولگە م… ناوم ها لە قاپی دنیا. سەفەر! مەیلا سەر کڵاومان وە یەکا نەچوود. ئاگر لە وێشێ خوەد مەکەرەو..!
ئیمە لە پڕگ چۊمن. ڕخمان چی. قاێر و ناێر و زاێر وە ئاوایێیگەو خڕۊن. سەفەر وە سەکامەتی نووڕس و خەنس و وەت:
– دروو نییە ئۊشن گشت مەلێ گووشت خوەێ، هە گورگ ناوێ بەنامە…قاێر! تو چمان لە هەر جای ئاو خواردیدە ڕەنگ م لە ناوێ دیدە. گەپ چوە دەید؟!
قاێر وە دەنگ وشک کڕدارێگ ک مینس وە دەنگ هەڕە وەت:
-سەفەر! کردەد کوو نەگرێ..! کەم ساێر باێر بۊش..! پووڕێ نەناسمد؟ من و تو فرە جار وەل یەکا بۊمنە. خاس یەک ناسیم. م خوو زانم ئلان سەر یەکلێیان بڕیدە و خواردیدە و ئەو باقی یا لە ژێرخانێگ یا لە ئەو خورەتاوە شاردیدەسەو. گەن خوەد مەکە…چەو ئەو چەو کەفێ، رۊ ئەو رۊ…
سەفەر لەنوو خەنس و وەت:
-بەڵێ..! چەقەڵ و ڕووی هە بران. ئەوە ئەوسا بۊ… ماڵ لەو مینگە نەمەنێەسەێ. م دی دزی نیەکەم. ئۊیەیش شەکەتین، بان بچیم ئڕا ماڵ. لە خزمەتدان بووم. شەکەتیدان دەرچوود. لەوەولا خوەمیش وەلدانا تیەم. دۊنیمنانەو.
قاێر دی ک سەفەر نە وە هەڕەشە و گوڕەشە و نە وە زووان نەرم درکان نیەکەێد و ئەو ژێرێ نیەچوود، ئاخرێ فکر ترەک کرد…دەس برد ئەو زەیۊ و چکوڵێگ ک لە دارە جەنگە کەفتۊد هێز دا و دڕا کرد ورەو سەفەر… بزە خەنگێ کرد و وەت:
-سەفەر! بۊش وە ئێ چکوڵە م پەسدان نەوردمە..!
وە یەێهەو سەفەر ڕەنگ لە ڕسقاڵەێ نەمەن. خەنگ لە دەمێ مای و کەفتە تەپ ڕیپ. قاێر چکوڵ برد ورەو دەمچەو سەفەر و دجاەر وەت:
– سەفەر براگەم بۊش وە ئێ چکوڵە پەسدان نەوردمە، ئیمە سەر خەیمەو خوار و وە ئێ رێیا ک هاتیمە چیمنەو.
سەفەر دۊاێ قەێرێ منجە منج، ئاخرێ خەنس و وەت:
-وەێ وە قەسەم خوەر و وەێ وە قەسەم دەر…بان بچیم ئڕا ماڵ…چایێگ بخوەن و تەزێگ دەرکەن تا پەسەیل بەمە پیدان…هان لە ژێرخان.
سەفەر ئەڵسا و قاێر و برایلێ کەفتنەو شوونێ…ئیمەیش وە ئڵاجەیۊ نووڕسیم. ئێ رووژ وەتیم:
– سەفەر! ئڕا وە چکوڵێگ درکان کردی؟!
وەت:
-م وە چکوڵ دارەجەنگە قەسەم بخوەم؟ خوو خودا لەیە بەتر نۊرم پەڕنێ…دی وە چ رۊیێگەو بام لە ساێ بنیشم و تەک بێیەم لە لێیەو؟ سوو بزانی لە پەڕ کام پەچیە بووم وە تیر وێڵێگەو…
– سەفەر نامەی گرتێ، تەنیا کوڕ مەموم کەمەرخان بۊ. مینس وە تەش بەرق. وە بڕنەو چەو مەل لە ئاسمان نیشان کرد. بازیواز بۊ…هەڵپەڕگەێ شرینێ کرد…ئەوسا هەرساڵ ئاخرەیل تاوسان، کاولییەیل وە ئێرا هاتن. لە قەێ ئەو پاڵە مەنزڵ خسن و دو سێ مانگ لە ئێ وڵاتە مەنن. کاولییەیل مەردمان ئڵاجەیۊ و جیاوازێگ بۊن. مەردمێگ بێ وەڵگە و وڵات… بێ سەرزەمین. وەڵام چمان گشت جەهان لە وەرەسەێ ئەوان بۊ. شاد و باێدەس و پاراو …نە خەم و کوروورەێ دۊیەکە و پێرەکە داشتن و نە لە وەسواسەی بانان بۊن. ژن و پیاگ گشت دەس تێیار و هۆنەروەر…کوڕەیل باڵابەرز و سییە تاوە و دۊیەتەیل سەونزە و شووق و چەوقەیۊ…ک هەمیشە ناوسینگانێیان واز بۊ و خەت ناو مەمانێیان لە وەر چەو بۊ…ئاڕەسە لە دەزۊنک و پاوێنک و کڵکڵە و پڵپڵە…گشت بازیواز… کاولییەیل چڵ چو تاشین. چاڵک و چاکڵ و خوونگ و تەشی و کاسە و کوچڵە درس کردن. ئەنجامە گرتن. خەتنە کردن. فاڵ گرتن. جاێڵەیل چین ورەو لاێان تا ژنەیل کاولی، لەپێیان بگرنەو و لە ناو کڕەیل قەپاڵێیان، چارەنۊسێیان دیاری بکەن. ئێواران هەناێ سام سۊیەر گەرما دا نیشت و هەوا هوونکەو بۊ، بەزم ساز و دێوڵ و هەڵپەڕگە لە پاێ دارەجەنگە کەفت ئەو ڕێ. تاماس، گەورا و سەروک کاولییەیل بۊ. خوەێ ساز ژەنی و شاواز کوڕێ دێوڵ کوتا…تاماس کاولی دۊیەتێگ داشت…لەیلی…لەیلی خوو لەیلی نەیۊ، مینس وە دەنک ئنار…سەونزە و مل بەرز…چەوەیل جوور شەوچراخ…هەگ کەفت ئەو سەرچووپی، کوڕ گشتێ ئڕاێ لێوە بۊن. هیچ چشت ناڕەنگین و نامەوزوونێگ لە ناو بەژن و باڵا و پەێکەر لەیلی وجوود نەێاشت. لەیلی سەرانسەر جوانی و قەشەنگی و ڕیکوپیکی بۊ…کەس نیەزانێ لەیلی ئاهوو وەڵگەێ کابڵ و قەنەهار بۊ یا جەێرانێگ لە دارسانەیل هند…؟ کەس نیەزانێ ئاسک کام نشاد کام کۊیە یا وەرشەێ ئاو کام کانی کام وڵات… یا مەل ڕەنگامەێ کام دار و بەڕەزاێ کام کەور و چەویر کام کاوان بۊ..؟ هەرچێ بۊ جوور ئاسارەێگ لە تیەریکەشەو ژیان سەفەر تووزێگ درەوشیا و خەێوا هات. لەیلی ئاگرێ بۊ ک کەفت لە میلکان مەمووم کەمەرخان و سەفەر سزان و خوەیشێ وە چەو پرتنەکێ کوشیادەو…سەفەر نامەی گرتێ دڵ بەسا وە لەیلی…وەت م لەیلی توام. وەڵام هیچکەس رازی وە ئێ گەپە نەیۊ. داراێ دنیا هن مەمووم کەمەرخان بۊ. چوو هزارە خسۊد. وەت ڕووڵە دۊیەت هەرکەس بتوای تا بچم وە خوازمنی…لە ئێ کاولییە واز بار..! سەفەر ملحەق نەیۊ… کووتا نات. مەمووژنم وەت یە دی ئاخر دنیاس سوو کاولیێگ بوود وە وەیۊم..! سوو بۊشم دۊیەت کییە؟ لە هووز کییە؟ سوو ئە پرسیار کردن کوڕەدان زاواێ کییە؟ بۊشم زاواێ کییە؟ تاماس کاولی…! خوەم کوشم…! مەمووم وەت لە میرات بێ بەشد کەم. کەفمە لید. مامر سییە بۊ و یەێ قول داشت. ئاخرێ مەمووم چێ و کەفت لە کاولییەیل. هەڕەشە دا لێیان ک دی وە ئێ وڵاتا نان. کاولییەیل وە شەوارەو بان دان لە وەر و چێن. ئێ روژ سەفەر لە شوونێیان بان گرتەو وەر و خەێوا هات. عشق سەفەر و لەیلی دەم لە دەم لە وڵات پەخشەو بۊ. کەفت لە دەم هوورەچڕەیل و گورانی بێژەیل…لە شوون چەن مانگ، یەێ روژ دیمن یە سەفەرە و لەیلی خوەێ ناس ئەو وەرکە و وەلا هاوردێیە. مەمووم دی کار ئەو کارێ نەێاشت. سەفەر ماتووڵ جییاوا کرد و دەس کردنە زنگانی. وەڵام بادلە چەنێگ لەیلی ناخوەش کەفت و لە دنیا چێ…! سەفەریش لە داخێ مەجنوون و ورگاشتە بۊ و لێویا. لە ئەو ساڵە تا ئێسا یە حاڵ و روژ ژیان سەفەرە…ئەو دار ئنارە لە لێوار قەورسان دیدە؟ ئەوە قەور لەیلییە. گیچەڵ خەم و تەنیای یەسە ک بوود وە هاومنووسد و هاومنووس خاسێگ نییە. نە کوشێدەد و نە دەس لە قەودەو کەێ. هۊردە هۊردە، وە سەکامەتی تێونێدەد. جەڕدەو دەێد و سڵپێگ لە لید هیلێد.
مەردم وەتیان سەفەر نە تەنیا لێویاس، کافریش بۊیە..! دی وە هیچ چشتێگ بڕوا و باوەڕ نەێاشت. نە وە خودا، نە وە کەساێەتییەیل پیروز وە نە حەتا وە دارەجەنگە…ساڵان لە ناو مدوەق و ئشکەفت خوەێ وەخت داشتۊد ک بنیشێد و فکرەو بکەێد لە سەر و دۊ جەهان بڕەسێدەو..
– خودا…ئەو دنیا…بەهەیشت و دووزەق… گشتێ درووە..!
گیچەڵ ترەک مەموو سەفەر، یە بۊ ک وە سەر پاوا مێز کرد..! لە هەرجا ئڕاێ ئەڵکەفتاد…وەتیاد ئێ جەهانە و ئێ ژیانە، تەنیا ئڕا یە خاسە ک بشاشید لە ناوێ..! ئێ باوەرەیل ئۊیەیشە ئڕا یە خاسن ک مێز بکەیدە ملێانا..!
یە بۊ ک دی هیچکەس مەیلێگ نەێاشت بچوود ورەو پێ. یا یارمەتیێگ وە پێ بێیەێ. سەفەر زەۊیەیل کەمەرخان ک چەن تلیمارەێ گەورا بۊن و چەو فرە کەس گرتۊن، چەپاڵ چەپاڵ، دا وە ئیەکە و ئەوەکە…زوورم دا وە ئەوانە ک ئاو خوەر بۊن و ئاگر لە بان زگ کردنەو..! وە دوانزە مانگ ئڕا خانەیل چیلگ هاوردن و شوانی و گاوانی و وەرزێری کردن. بنەماڵەیل گەورا یە وە خاس نەزانسن. هەرچێ وەلێیا وەتن، وە گووشێیا نەچێ…
-ئێ زەۊیەیلە ئڕا یە خاسن ک بشاشیدە ناوێان..! وەێ دەرچن زەیۊلەرزە هات..!
یەێ شەو باپیرم واتاێ ئڵاجەوێگ نەقڵ کرد:
-یەێ ساڵ ساێەخان دریژ، دز وەناوبانگ ناوچە، بڕکە یگ پەس ماڵ مەمووم دزی. ئێ روژ شوونێیان بردیم تا دەر ماڵ ساێەخان…هەرچێگ وەلێیا جەڕجت کیشایم و نایمەێ کیش کەوان، ئەو ژێرێ نەچێ…درکان .نەکرد. تاگەر وەتیم باێەس باید و لە پاێ دارەجەنگە قەسەم بخوەید ک دز پەسەیل ئیمە نیید. وەت تیەم…ساێەخان مینس وە شمشێر زاخاو دریاێ…کونا لە جگرێ نەیۊ… لە ئاسمان ئەو ژێردەم نەورد. ئاسمان دو کلک ئەو خوار خوەێ گرت. هاوردیمەێ و ئەو قەسەم ناڕاسە خوارد…ژن تو بۊش چوە وە سەری هات؟
داپیرم شوون گەپ باپیرم گرت و وەت:
-م ئەوسا مناڵ بۊم، باپیرد هێمان وە خوازمنیم ناتۊد. وەتن ساێەخان دریژ هاوردنە ئڕا قەسەم دان. گشتێ مەردم لە دەور دارەجەنگە داڕشیاون. دۊیەتەیل ناوچە ڕەنگینترین دڵنگەیلێیان پووشاۊن. چەوەیل ڕەژۊن و سەروەن بەساۊن و هاتۊن ئڕا تماشاێ…ساێەخان فلس شەڕخوازانە نەێاشت. پیاگەتی داشت. گەنە دزی نەکرد. هەمیشە لاێن ئاێەمەیل کەمدەس و هەژار داشت. فێشتر چێیە سەروەخت دەوڵەمەنەیل و خانەیل. ساێەخان وە کووڵ ئەسپ کەوێگەو هات…لەو جوانییە..! مینس وە دار خنیە..! خوەیشک خوەێ هەێرانێ بۊ..! زرانییەیلێ لە وەر سینگ ئەسپ یەکەو گرتۊن..! پاوا هاورد. کوتر فرنجێگ لە وەرێ بۊ…دەوانچەێگ لە سەر کەلەکەێ…چەوێگ وە مەردما ئڵاورد و ئێکەش نووڕس وە دارەجەنگە…هەفت گام نا ورەو دار و وەت…ئەێ دارەجەنگە ئەگەر ساێەخان کوڕ میران دز پەسەیل ماڵ کەمەرخانە لە شوون هەفت رووژ، کەلەمە بخە لە میلکانێ..! یە وەت و لەێنوو سووار ئەسپ بۊ و داچڵەکان ورەو ناوتەنگ…لە شوون یەێ هەفتە، ساێەخان گوما هات..! بۊ وە گورگێگ و روژگار لە لیمان سییە کرد. باپیرم دۊچگ قسیە گرت وەت:
-یەکێگ تیر خەێرە و یەکێگ تیر شەڕ… ساێەخان بۊ وە شەڕێگ و واریا وڵاتا. هەر شەوێ دا لە یەێ پەچیە و زگ دا مییە و ورەن دڕی. هەرچێ تا شەوەکی لە مکوڵ وسایم، هەرچێ تەقانیمە لێ، سەویری نەێاشت. مینسە مەوەکڵ…چمان گولەبەن داشت. شەوانە کەس نەوێرس لە ماڵ دۊرەو بکەفێ. ڕخ و چرچ کەفتۊد لە تمام ناوچەیل. دکوت مەردم تواسن ڕەو بکەن. گاجاریش هات لە دەور و بەر ئاوایی لۊلان…لە دۊر نزیک دارەجەنگە وسا و رۊ ئەو ئاسمان لۊلان…ڵاڵە و پاڵە کرد و ڵاڵکیا گاهەس دارەجەنگە بوەخشێدەێ…چەن جار، شەوانە، ئەسپ سفێدێگ دیمن ک هات و وە دوەر دارەجەنگەێا خڕ خوارد. ئەسپێگ وە زین و بەرگ تێیار…بەڵام بێ سووار…ئێکەش گورگ چێ ئڕا لاێ…لە وەرانوەر یەک وسان…گورگ رۊ ئەو ئاسمان لۊلان…ئەسپ هەر دو دەس هێز دا و وسا وە پاوا و شیپان و ئێکەش لەنوو خڕێگ وە دەور دارا خوارد و دا لە دڵ تیەریکی و گوما هات. یەێ شەو چێم لە ناو کەرتێگ کوڵ گرتم. دکوت شەوار گورگ هات ئڕا دۊر نزیک دار. چمان نەیۊدەم. هات ورەو پیم. هەگ هاتە نزیکم، نیشت و هەر دو دەس چقان. سەر هێز دا و راس نووڕس وە ناو چەوەیلم. نووڕسم وە پێ. نووڕسیم وە یەک. چەوەیلێ چەو ئاهوو بۊن…چەو گورگ…چەو پەڵنگ….چەو ئاێەم…چەوەیلێ ک پێش لە یە دۊمان. چمان پسا شێوەم کرد ک م کییم؟ لە کوو دیەسەم؟ چمان پسا وە چەوەیلمان پەێشروو دایمن. م ئەو چەوەیلە ناسیم. ئەو رووژە ک شوون بردیم تا دەر ماڵێیان و وەلێیا قسیە کردیم، هەر وە ئەو چەوەیلە نووڕس وە پیمان. ئەو چەوەیلە هن ساێەخان بۊن..! هەست قۊلێگ لە ناوێان بۊ. بنیاێەم، گیانەوەر ئڵاجەیۊێگە. لە ناخ هەر ئاێەمێگ، یەێ بەش دڕندە و گورگانە هەس و یەێ بەش ئنسانی. لەو کاتە نیەزانم چوە بۊ وە مدوو یە ک ساێەخان بناسم؟ ئەو چەپاڵ هاوبەش گورگانە…باێس بۊ یەک بناسیم…یا ئەو بەش ئنسانی و خەێرخوازانە؟ وە یەێهەو شێوەێ نووڕینێ گۊیەڕیا…پڕ بەزەیەو بۊ. چمان لاڵکیا. چمان شەرمەزار وەتن…بنیاێەمە دی، هیچ بنیاێەمێگ نە خاس خاسە و نە گەن گەن. لە قۊلایی دەروون هەر بەشەرێگ، خەێر و شەڕ، تیەریکی و رووژنای، وەل یەکا ئامێژەنن. جوور کات گوڵسوو یا ئێوارە ک رووژ و شەو هانە یەکا و نیەزانی شەوە یا رووژ؟ جوور کانیێگ ک کلکەیل شمشاڵین دۊیەتێگ لیخنێ بکەێد و ئێکەش، کەم کەم، رووشنەو بوود و نە یەێسەر لیخنە و نەیش تمام بێخەوش. یەواش وەتم…ساێەخان..! گووش تێژەو کرد و زاق نووڕس وە پیم و نۊزان و ئەسر زایە ناو چەویلێ و تاوانبار سەر خس ئەو خوار. لە ناو کەرت ئەڵسام و چێم ورەو پێ…زۊزی سەرتا کرد و لە ناو تیەریکی گوما هات. ئەو شەوە زانسم باێس ئڕا ساێەخان کارێگ بکەم.
ئێ شەو چەن نەفەری چیمن لە دۊر نزیک دارەجەنگە کوڵ گرتیم…مەمووم چری ئەو پێ:
– وەها ساێەخان..! ساێەخان نامەی گرتێ بەو! توایم یارمەتید بەیم. بەو تا لابەێگ بکەیم گاهەس دارەجەنگە بەخشاێەد.
ساێەخان لە دڵ تیەریکی دیار دا و هات و لە دۊرنزیکمان وسا. گیشتمان فەرەجی لە وەرمان بۊ. چیمن ورەو پێ…لە شوونێ جم نەخوارد. سەفەر نامەیگرتێ فەرەجیێگ خسە ملێیا و گرتیمەێ. باڵ و بەلەمرکمان زامدار کرد. بەسایمنەێ و هاوردیمەێ ئڕا پاێ دارەجەنگە…هەفت خڕێ دایم وە دەور دارەو…دەوریشخان، خودا بێامرزێدەێ… پیاێ پاک و تێوڵ بەرزێگ بۊ، لە ئاو شەومەنە پیەرز کرد. لە داوانێ نمازبخوەنیاید. چڕی و وەت:
-هەێ دارەجەنگە..! هەێ پاتشاێ دارەیل..! خوەد وە گەورای خوەد ئێ گورگ رۊسییە بوەخش…سەر لە نوو بکەرەێ ساێەخان، م ئێ ڕیش چەرمگە نەمە گرەو، دی دەس لە کار گەن و دزی هەڵگرێ…ئێ کیەنی چەرمگە شاتمان…وە ئەو خوەر نازارە، وە ئێ بەرەکەت بان مەژمە، یە وە ئێ هەر دو چەو خوەمە دیم…دارەجەنگە نیشتە تەکان و سێ جار سەر لەقان..! دڵنیا بۊمن ک ساێەخان بەخشاس…دار گوناێ وێەرد و وڵێ کردیم، وە نۊزە و چڵنگە چێیە ڕێیەو… لە ئەو شەوا گورگ پا لە ئاوایی بڕی…خەێوا هات…چەن رووژ وە پێ چێ…دیمن یە ساێەخان دریژە، هات و پەسەیل داۊد لە وەر… بان دەس مەمووم ماچ کرد، مەمووم تێوڵێ ماچ کرد، وەلێ هەرچێ وەلێیا وەتیم، ئەو ژێرێ نەچێ ک بۊیەس وە گورگ…وەت چێمەسە زێارەت وە نەجەف، تەوبە کردمە و دزی نامەسەو لا…پرسیم:
-باپیرە..! ساێەخان ئاخرێ چوە پێ هات..؟
باپیرم هناسێ هەڵکیشا و وەت:
-داخ گرانمە ئڕا ساێەخان…ئڕا ئەو جوانییە، ئەو دەس و تیرە، ساڵێ ک وە فەرمان رەزاخان ئێڵ لەچەک کریا و لە شوونێ سەران ئێڵ گشتێ گرتن و بردن ئڕا قەسر قەجەر، ساێەخان دجارە دەس برد ئەو تفەنگ و یاخی بۊ…دەسەێگ درس کرد و گیان هاوردە چال دڵ دەوڵەت…م خوەم، لە هێزەیلێ بۊم….هەرچێ پاسگا لە ناوچە و سەرحەد بۊ، خارەت کردیم. ساێەخان دجارە بۊ وە گورگ کۊیەسان و ئێجارە خەو لە هەرچێ مزۊر و پاتەخوەر و ئاێەم فرووشە حرام کرد. چەن ساڵ یاخی بۊمن…کاشی رەسی وە جاێگ، دەوڵەت ئڕا سەرێ جایزە نا… وەڵام مەردم لەبە دووسێ داشتن، لەبە دووسمان داشتن، هیچکەس شوون نوونمان ئەو دەس نەێا… سەرهەنگ شەرابی یەێ روژ چوار نەفەر کەڵەبچە کریاێ…بان چەو بەسیاێ…پێشتێێان دا لە دارەجەنگە و تیرواران کرد…ئێ کلووری دارەجەنگە دیدە..؟ یە هن ئەو روژەسە… دار لە خوسە جەرگێ پاچیا و شەق برد و بۊ وە ئێ کلووریە ک دۊنید…! تا ئاخرێ سەرهەنگ شەرابی لە بان قەلاجە، وە ئووردیێگ چاتمەێ دەورمان دا…رووژ رووشن لە لیمان بۊ وە شەو تیەریک. م لە ئەو جەنگە تیر خواردم و گرتنەم. هڵاێە بیس لە لیمان کوشیا. وەڵام ساێەخان تا ئاخرین شەنگ شەڕ کرد و ئاخریشێ بۊ وە تکێ ئاو و چێ وە زەیۊیا…خەێوا هات. م دا ساڵ زندان ئڕام بڕین. ساڵان کەس خەوەر لە شوون ساێەخان نەێاشت تا گەر وەتن ساێەخان چێیە ئڕا مەهاباد و داس ئەو داڵدەێ قازی محەمەد. لە شوون لە سێدارەدان پێشەوا ، چوود ئڕا بارزان وە لاێ مەلا مسەفا و بوود وە پێشمەرگە…دی کەس چەوێ لە ساێەخان نەکەفت. مەردم وە یادێ لە ناوڕاس قەورسان دارێگ نان….ئەو دار بەرز هەمیشە سەوز کاجە دیدە؟ ئەوە هۊرمان ساێەخانە. ساڵان شاعرەیل وە پێیا شێعر وەتن و گوورانی چڕەیل ئراێ ترانە سازین و داڵگەیل شەوانە ئڕا مناڵەیل ئەوسانەێ ساێەخان وەتن. ئێکەش باپیرم چێ لە ناو فکر و هناسێگ کیشا و وە ژێر لچەو وەت:
-حەێف ک داڵگ یەکێگ لە لێ هاوردۊد. حەێف ک شوونێ چووڵە..!
لە خێاڵ م، ساێەخان مینس وە یەكێگ لە کەساێەتەیل ناو شانامە…گاجار لەشێوەێ فڵامەرز دیمەێ ک لە یەکێگ لە ئاسووەیل کوردستان، سپاێ بەهمەنشا چاتمەێ دانە و تا ئاخرین شەنگ، بەرخوەدان کەێد و ئاخرێ زامدار و شەکەت، پاڵ دەێ لە کەورێگ و وا سێوڵێ لەرنێد و هیچکەس جگرێ نەێرێ وە پێ نزیکەو بوود. گاجار لە شێوەێ بەرزوو دیمەێ ک لە ناو یەکێگ لە ئشکەفتەیل قەنەهار ، سەڵساڵ دێو وە نامەردی، لە ناو خەو، وە شاخ دەێدە لێ و ساێەخان وە دەم گیانەو، هەر دو شاخ دێو گرێد و ملێ شکنێد.
وە ئیمە وەل گەپەیل دارەجەنگەێا، سەیوەت سەیوەت گەورا بۊمن. لە خێاڵ و بڕواێ م، خەڵک ئاوایی دارەجەنگە، هەرەچ و نسبەتێگ ئەو سروشت و دارسان داشتن. دۊیەتەیل سفێد چنارۊن و کوڕەیل وەن و ئەرجن…مەموو سەفەر داربەڕۊێگ بۊ لە قەوارات ئنسانێگ…ساێەخان دریژ، ئامێژەنێگ لە ئاهوو و گورگ و پەڵنگ ک کەس نەزانس کام بەشێ وە مل کام بەشا زاڵە ..؟ دەوریش خان رووح دار تاۊێگ بۊ ک چۊد وە ناو لەش کەێکووێگ…داپیرم کیەنی چەرمگ و باپیرم دارەجەنگە…چمان باپیرم لە ئاسەوار و بنچینەێ بنیاێەم نەیۊ، وە گومانم پەلێگ یا تۊلێگ لە دارە جەنگە بۊ ک لە لێوار کیەنی چەرمێ کاڵیاۊد و لە قامەت بەشەرێگ سەوز کردۊد. باپیرم رووح هاوبەش و ڕەوان لفانێگ دارەجەنگە بۊ. نەرمەواێ ئێواران، گیسەیل خەێوی و نادیار نەنگم خرامان بۊ ک پەخشان کرد و هەیۊرات خنیە و میەخەک و ریواس، ئاوایی مەس کرد.
تاوسانەیل، وەل مناڵەیلا لە پاێ دار قەمچان و قولان کردیم. روژانە وە گژ دارەو بۊمن. تۊ خواردیم. دۊیەتەیل ئاوایی وە دڵنگەیل ڕەنگامە، پاێ دار گرتن و قیقەێ خەنگێیان، لە ناو شاخ و پەلەیل دارەجەنگە گوما هات. داوان گرتنەو و ئیمە تۊ چنیمن و لە بانا مشت مشت کردیمە داوانێیان. هەر وەخت بتووریایم…قار و قین بکردایم…لە ناو شاخ و پەلەیل دار خوەمان هشار کردیم و تا شەو فێرمان کردن و کەس پێیامان نەکرد. شەوەیل مانگاشەو، وێنەێ مانگ و هسارەیل، لە ناو ڕوومەت رووشن کیەنی چەرمێ سەما کرد و ئیمە، لە ناو کۊزەڵ و پۊنگەیل سراو هشارهشار کردیم.
لە قەێ لەش دار، نیشان زەخم زۊنەێگ…دو کڕ چەپ و ڕاس جوور شوون شمشێرێگ…کەفتۊد. یەێ شەو وەتم: باپیرە ئەو زەخم چەپ ڕاسە شوون چوەس!؟ باپیرم گز نووڕس وە پیم و گورجانە وەت:
-ئڕا نەوەتمە ئڕاد!؟
داپیرم وە بێز چەو نووڕس وە پێ و وە ژێر لچەو وەت:
– وڵ ئێ باسە بکە! ڕخ کوڕە مەوە!
باپیرم بەتاڵێیەو بۊ و باس پلان و وەت:
-پەری! ئمڕو لە خوار کیەنی چەرمێ، لە قەێ کان قەورسان قوتوو وشکێ دراوردم، وە گومانم ریشگ دارەجەنگەس.
داپیرم وەت:
– دیمەسەێ، ئە زانی بتاشەێ تا وڵاخەگان لە تێ ئاو بخوەن و بەرەکەت بکەفێدە گوانێیان.
وەتم:
-باپیرە نەوەتی ئەو زەخم قەێ دارە چوەس؟
باپیرم چمان قمشی نەکرد وە بێ سڵاێ نەنگم ئێ واتا بۊشێد. کل چەوێ وە پێ بۊ و پسا تماکوو نا بان چووخەو. منیش پژلانم و لاڵکیام تا ئاخرێ نەنگم وە شێواز رەزامەنێگ وەت:
-کورە شێت کوڕە کردیمنە لەبە گەپ ئەڵەج بەڵەج ئڕاێ دەیم.
باپیرم چووخێگ چاخ کرد و دو سێ مف دا لێ و قوتان و وەت:
-دارەجەنگە لفانگ دێرێ…(یە وەت و زاق نووڕس وە ناو چەوەیلم)… لە خێاڵما ئڕاد وەتمە..! یە دی وە ئێ چەوەیل خوەمە دیمە. یەێ ساڵ بار قاچاخ بردیم ئڕا مەنەلی…لە ئێ سەرا تلیاق بردیم و لە ئەو سەرا قەن و چای و خورما و گاجار پارچە و چینی هاوردیم. ئێ پیاڵە و ژێرەیلە هن ئەو ساڵەیلەسە…(داپیرم چایێگ ئڕام ڕشان…لە ناو ژێرە دۊیەت ڕەنگینێگ تەمیرەێگ وە دەسێیەو بۊ و وە ئەو دەس، جامێگ شراو دڕا کردۊد ورەو ڕیچەرمگێ…) تازە سۊرۊم و گڕەێ دەماخم هات. هێمان سەران ئێڵ نەگیریاۊن و ئیمە یاخی نەۊمن. وەتم وە هاوکوڕەیل بچن گرمەدانەو. سەفەر ئاخر شەڕ سەرکەندیلمان بۊ. زمسان نەنوومەتێگ بۊ. جوور حاکم نوو پرشەێ شەڕێ هات. وەفر فرەێگ وارۊد. م ئەسپ کێیەر وە پیم بۊ. مینس وە ڕەخش رووسەم. شوون ناڵ ئەسپەیل لە بان وەفر گرتم و لە شوونێێان چێم. رەسیمنە دەروەن خێزان….وەفر وە بەرزی دارەیل وارۊد و شوون هاوکوڕەیل پەنکوور کردۊد. وە یەێهەو بۊ وە وا و واهوور … وا ئێ وەفرە گیژ دا و کوتا ناو دەمچەوم. هۊچ لە لیمەو دیار نەیۊ. ئەسپ تا سینگ تەپیاۊود لە ناو وەفر…ئێ بەسەزووانە نرکان و شیپان و کەف کڕان. دلیمازان ئیوارە بۊ. لە گڵال قۊلێگ گیر کەفتۊمن….شەو پسا لەپ نا بانمان. دەروەن خێزان دەم داچەقانۊد و توواس سلمانا بەێد. زقوم کوڕی لە زگ ماین ڕچگان. سییەن گرتەم. ئەگەر شەو باتادە ملمانا بەڕمان بڕیا. پا کوتام لە ڕکاو و ئەسپ هەڵکەنیا. وە هەر لەون لە گڵال دەرچیمن و کەفتیمە هاوارییا… ت مەیۊش لە ڕێ گەردیایمە…م دی لە ڕا چۊم…دگانم بان دگان نەگرت…زقوم جوور شلاخ دا لە ناو دەمچەوم. جوور ڕواڵەێ ئاگر پەڕیە پیما و ڕوومەتم سزان. دەمچەوم سڕ بۊد. وەر چەوم ڕمڵ خس…خەوم هات..بان زین نەگرتم. بڕیارێگ نەێاشتم. چارەێ خوەم سپاردۊم ئەو دەس ئەسپ. ئەسپ کێیەر زووان فامۊ. عاقڵۊ. بەڵەێە بۊ. فرە جار لە بێ ڕێیەیل و جایل نادیار رەسانۊدەمە ماڵ. قاچ زین گرتم و سەر نامە ڕەت مل ئەسپ و دی نەزانسم شەوە یا رووژ؟ وەختێ لە دەنگ شیپە و پرمەێ ئەسپ چەو واز کردم، دیم لە ئەو ڕوومەڵخەزانە دەرم کردێیە. ئەسپ مل بەرزەو کرد و هەوا بوو کیشا و پرمان و نووڕس وە ئەو دۊرەیلە. دیم ترۊسکەێ رووشنایێگ دیارە. هاز کەفتەو دڵم. ئەسپ هرکان و نرکان و پا گورجەو کرد. دیم ترۊسکەیل، فرەوە بۊن. نزیکەو کردیم دیم یە دار فرە گەوراێگە… وە قەد وڵاتێگ… ئابادیێگ ها وە دەورێیەو. ماڵێگ لە ئێ پەڕەو بۊ. لە دەنگ پاس گەماڵەیل، پیاگێ هاتەو دەیشت و هاتە پیریمانەو. دەسم گرت و پاوا هاوردم. سەر ئەسپ دا وە دەس مناڵێگەو. ژێر باڵم گرت و بردەم ئڕا ماڵ. گەماڵەگەێان جوور چێشتێگ بناسێدەم، هارەو نەیۊ و پاس نەکرد. تا چەوم کەفت لە ئاگر کوانێ، دڵم خاوەو بۊ و لە خوەم چێم. وەختێ چەو واز کردم، دیم لە ژۊیەر کوانێ جی ئڕام خریاسەو…لاف گەوراێگ ها ملما… جامێگ شیر داخ ها لە لام. سەرێگ خڕ دام. دیم پیاگ و خێزانێ لەو دەس کوانێ نیشتنە و وە سەکامەتی نووڕن وە پیم. پیاگ هڵاێە شەس ساڵ تەمەنێ بۊ. بەرز و چوار شانە. سەر و ریش سفێد. لێوەخەنگێ کرد و وەت:
-حەبیب خان فرە خوەش هاتیدە..! سەوزمان کردیدە..!
ئڵاجەیۊم هات. یە لە کوو م ناسێ..؟ سەد جار رێ مەنەلی بڕۊم. وە ئێ رێیەیلا هاتۊم. چەوم لە ئێ ئابادییە و ئێ پیاگە نەکەفتۊد. وەتم:
– سڵامەت باید خاڵو..! ماڵدان نەڕمێ..! لە کوو م ناسی..؟
لێوە خەنگ تر کرد و وەت:
-جارێ شیرەگەد بخوە تا گەرما باید.
زەقینە دا لە دڵم. کەفتمە شک. چەوێگ وە ناو ماڵا ئڵاوردم. دیم ناوماڵ ئڕام ئاشناس..! نووڕسم وە لاف… دیم هە مینێدە جەهازییەگەێ پەری..! چیت تەپەکیگ لە سۊک وتاق خڵێف داۊن و ڕاس چقانۊن. دیم یە خوو چیتەگەی خوەمانە. نووڕسم وە قالییەیل…پیاڵەو ژێرەگان… کوانگ…تەوەن بردەم..! دیم هەرچێ ها لە ناو ئێ ماڵە گشتێ ئەنجەڵەیل ماڵ خوەمانە. وە ژێر چەوەو نووڕسم وە ژن…دیم خفتانەگەێ پەری ها وەرێ..سەروێن عالیخانێیگ لە شێوەێ سەروێنەگەێ پەری ها وە سەرێیەو..! شێوەێ ژن کردم…چمان پەری سی ساڵ پیرترەکەو بۊد..! ( هەرجار ک باپیرم وەت پەری… نەنگم رەزامەن نووڕسە پێ) پووڕێ ئێ پیاگە پیری خوەم بوود!؟ پووڕێ دەروەن خێزان هۊتما داۊد و سەر لە زەمان ترەک، لە بانانەو دراوردۊم..!؟ ئێکەش وە بان مەژمەێگەو شام هاوردن. مەکیش درس کردۊن. پیاگ و ژن ئەڵسان و لە وتاق چێن ئەو دەیشت. لەنوو چەوێگ وە ناوماڵا هڵاوردم. دیم ناوماڵەێ خوەمانە… پەنج تیرەگەم لە سینگ دیوار، کریاۊد وە دارا. پووڕێ خەو بۊنم؟ پووڕێ شێت بۊم؟ دروو گەنە، ڕخ داوڕۊدەم. نووڕسم وە نەخش مەژمەێ مسین ک پسا لە ناوێ شام کردم. هیچ جیاوازیێگ وەل مەژمەگان خوەمانا نەێاشت. فکرێگ دا لە زەێنم…خنجووکێگ لە سەر قەێم بۊ. وە تک خنجووک مەژمە زەخم کردم. کڕ چەپ ڕاسێگ لە کەمێ کیشام. لە شوون شام، پیاگ دجارە هاتەو و نیشتە وەراێوەرم. وەلێ دی ڕخم نەچێ. وەتم یانە هەرچێ ک هەن…ئەر مەوەکڵن یا جن یا مڵاێکەت، ئمشەو بۊنە وە فرێشتگ گیان م. توواسم بۊشم ئەنۊ ئەسپەگەم؟ وەرج لە یە ک دەم بچەکنم، وەت:
-ئەسپەگەد دامە تیمار بکەن…جاێ خاسە. ئەوەیش پەنج تیرەگەدە..
وە ئاماژە کردە سینگ دیوار. وەتم:
-دیدە چۊ خسمەدانە زامەت..
هەر وە ئەو دەنگ نەرم و دڵڕفنە خەنس و وەت:
-زامەت!؟ چوە ئڕاد کردیمە؟ میوان حەبیب خوداس. ماڵ بێ میوان ئاگر بچوودە لێ. ئێکەش ت ک میوان نیید… ت خوەد خاون ماڵید.
ئێ قسیە هەم بردمە ناو خێیاڵ. وەتم:
-لە عمرم ئێجوور تەڕنێگ نەخواردمە. نیەزانم ئڕا ڕێ گوم کردم؟
وەت:
-ڕێ گوم نەکردیدە..! مەگەر ئێ ئاواییە سەر ڕێیەگەێ مەنەلی نییە.!؟ ئێ دارە وە ئێ گەورایە نیەیۊنید؟
وەتم:
-مەنەلێ..!؟ ها کوو؟
خەنس و وەت:
-شەوەکی نیشاند دەم…یەێ مەنزڵ خوارترەکە.
ئێکەش جوور ماڵ خوەم کەلە دام لە زەیۊ و خەفتم. گوڵسوو، وەل ئەوەڵ قۊلەێ کڵەشێرا ک هێز گرتم، دیم لە خوارمەو، پیاگ لە پاێ کوانگ، کرە و تووف و نان ساجی جوور گوڵوەنی، ناس لە بان مەژمە و پسا چای رشنێ. ئەڵسام و سباڵخەێری و ….پیاگ وەت:
-ئاو گەرم ها لە ناو ئەو هەفتاوە..
دەمچەوێ شووردم و قەواڵتگ کردم و رووژبان دا و دایم ئەو دەیشت. وە یەێهەو دیم دار فرە گەوراێگ سا خسێیە وە مل ماڵ و ئاواییا…و دیم یە خوو دارەجەنگەس..! سەرم گیژ خوارد…و دڵنییا بۊم ک وە سەر خوەم نییم. یا هەر دەروەن خێزان سلما داس و مردمە و هامە دنیاێ ترەک…! یا لێوە بۊمە و فکرم داگەردیاس..! دار هشکۊ لە پەڕووەیل ڕەنگامە ک مەردم بەساۊن وە قەێ سەر پەلێیەو. ئەگەر ئێرە رێ مەنەلییە، م ساڵان وە ئێرا هاتمە و چێمە، چۊن ئێ دارە نەیمە؟ سەرم سڕ مەنۊد. وە ڕۊ خوەما ناوردم. پرسیم:
-پەسەیلدان هاکوو؟
وەت:
-پەس هان لە زمگە. شوانەیل وریای لە لێیان کەن.
چێم خڕێگ وە دەور دارا خواردم.دەس کیشامە قەێ لەشێیا. هەر ئەو پاڕکەیلە، ئەو ترەکەیلە، ئەو کلووری ناهەزە. هیچ جییاوازیێگ وەل دارەجەنگەێا نەێاشت. سەر هێز دام…لە لوو سەر و پەلەیل چڕ و پڕ دار، مەلەوەر و پەلەوەر فرەێگ لێز گرتۊن. دجارە چەو پیاگ پایم و وە خنجووک، دو کڕ قۊل چەپ و ڕاس کیشام و خنجووک شاردمەو. نووڕسم وە ماڵەیلا…چمان چک چووڵ بۊن. قووکەر لە ئاوایی نەیۊ. وتە لە ماڵێگەو نات. چمان وە شەوارەو ڕەو کردۊن و دایۊن لە بار. بێ یە ک م چێشتێگ پرسیار بکەم، پیاگ وەت:
-خەفتنە…پەسەیل لە ئێرە نین و وەفر وڵات خنکانێیە و ڕێیەیل بەساس. شەوانە تا دەم شەوەکی، زەڕەمێشتەکی کەن و رووژ، تا دەم نیمەروو خەفن.
ئێ قسیە دی باوەڕ نەێاشتم. مەردم ئێڵ چۊن تا دەم نیمەروو خەفن؟ وەتم:
-ئێرنگە مەنەلی ها کوورە؟
دەس دڕا کرد ورەو روژئاوا و وەت:
-پێشت ئەو گەڕەیلە شار مەنەلییە…هڵاێە یەێ مەنزڵ…وەرج لە نیمەروو هایدە ئەورە.
سپاس و قەێرزانی فرەێگ کردم. دیم مناڵ دۊیەشەونێ ئەسپەکەو ئڕام هاورد…تێر و قەشاودریاێ و زین و بەرگ ئامادە…دەسخوەشی لێ کردم و رۊ کردمەو پیاگ و وەتم:
-نیەزانم وە چ زووانێگ قەێرزان زامەتدان بووم..؟
پۆکێگ دا لە چووخ و نووڕسەپیم و وەت:
-میوان تیەێ، ڕسق و رووژی خوەێ وەلا تیەرێ. هەر وەخت لە ئێ هنازە هاتی لە ت دو پا، لە ئیمە دو چەو. هایمە خزمەتد.
سووار بۊم. مناڵ تفەنگەگەم دا دەسمەو. کەفتمە رێیا. ئێ رووژ دی هەوا واشەو بۊد و ڕێبان دیارۊ. دەم نیمەروو رەسیمە مەنەلی و هاوکوڕەیل پێیا کردم. بارەیل فرەتیم و ئێ رووژ لە قەن و چای و خورما بارەیل بەسایم و هاتیمەو. وەرج لە هاتن، دەوانچەێگ کار ئەڵمان، سەنم ک لە ئیلاێا بەمەێ پیاگ. هەر وە ئەو ڕێ دۊیەکەێنا هاتیمنەو. ڕەسیمنە ئەو حدوودە، وە ئێ چراخە شوون نوونێگ نە لە دار، نە لە ئاوایی وە چەو نەیم. هاوکوڕەیل خەنسن و وەتن… هەنەک کەید! یا ورگاشتە بۊدە. یا لە تەنیای سییەن گرتێیەسەد…هاتێیەسە وەر چەودا. وەتم ئەنۊ م دۊیەشەو لە کوو خەفتمە؟ باوەر نەکردن. وەتن لە مەنەلی بۊدە و سەر نەیدە سەرمان. وەختاێ رەسیمە ماڵ و چەوێگ وە ناوماڵا خڕ دام… نووڕسم وە سەروەن و خفتانەگەێ پەری…دیم یەکێگن. وەتم پەری مەژمەگان بار…ئا….یە پەری…دیم لە کەمار یەکێگ لە مەژمەگان شوون کڕ چەپ ڕاسێگ کەنیاس. هەێ هلاێ دارەجەنگە کردم. دیم ئەو دو کڕ قۊلە ک لە ئەورە لە قەێ ئەو دارە کیشاۊم، ها وە لەش دارەجەنگەوە…!
چەن رووژێگ بۊ ک مەموو سەفەر دیارێ نەیۊ تا وە عادەت جاران باێد و بکەێدەێ قاڵ ک زەیۊلەرزە هاتێیە. شەوانەیش ترۊسکەێ هیچ رووژنایێگ لە ئشکەفت سەفەرە وە چەوا نات. ئێوارگان تیەڵ خوڵەکووینێگ، چاو مەرگ مەموو سەفەر هاوردن. چەن شکارەوان چن وە کۊیە و لا گرن لە ئشکەفت، مەموو سەفەر دۊنن ک لە بن ئشکەفت لە لاێ کوانگ، کوچگێ ناس لە ژێر سەر و چمان خەوێ بردێیەسەو…هەرچێ چڕن دەنگ نیەکەێ…چن ئەو وەر، دۊنن تمام کردێیە. مەموو سەفەر لە لاێ لەیلی خاک کردن. لە شان ئنار لەیلی، تۊل مەێوێگ چقانن. تۊل فرە زۊ، پەل کیشا و پەیشتیا ئنارا… باوش دان لە یەک…چمان لە ژێر خاکیش ریشگێێان قەڵپەنجە ورانۊن لە یەک..
قەورسان ئاوایی دارەجەنگە، باخ گەوراێگ بۊ. لە زەمانەیل زۊنەێا، لە ئێرە هەرکەس بمرداد، لە رێورەسم ڕەنگینێگ، دارێگ لە سەر گڵکوێ نان. هەر وە ئێ لەونە، پاش ساڵان، قەورسان بۊد وە دارسان. چمان دەنک دەنک ئاێەمەیل ک مردۊن، دجارە سەونز کردۊن و بۊن وە دار..! ساێەخان دریژ، دار کاج ڕیک و ڕاس و سەربەرزێگ بۊ ک گشت دارەیل سێف و ئنار و بڵالۊک ک یەێ زەمان، دۊیەتەیل ڕەنگین ئێڵ بۊن، ئێسا تاسەبار و ئاوات خوازانە، دەورێ گرتۊن و نووڕسن وە پێ. دەوریش خان دار کەێکووێگ بۊ..! عەلی نەزەر واێەمێگ بۊ ک هەمیشە ماتووڵ بڵبڵ و سەیرە و مەلۊچگ بۊ ک چریکانن و قەورسان نان ئەو یەک و کەوەیل لە نشادەیل شاقانن و پاشخوانێیان دان. نەنگم خرامان، شووڕە وێ … ک لە لێوار جوو، چەترێ شووڕا بۊد وە ناو ئاوا… مەلا رووسەم، بەڕۊ بۊ و شەوارەیل شووڕ زمسان، ئڕا دارسان بەرزوونامە خوەنس و دارەیل ئڕا مەرگ بەرزوو وە دەس سەڵساڵ دێو، گیرسن و وەهاران، واێەم، ئڕا باخ قووڵەم بەهارە چڕی…! مەردم وەتیان قەورسان بۊیەس وە جی جن و مڵاێکەت. دەور باخ وە هسار چڕ و پڕێگ لە تۊڕگ گیریاۊد. ئاخرەیل وەهار وەل مناڵەیلا چیمن ئڕا تۊڕگ خواردن و گووشەقوڵاخ نووڕسیمن وە ناو قەورسان.
شەڕ ک قوومیا، مەردم شار، لە ڕخ مۊشەک و بومواران، هێرشت هاوردن ورەو دەیشت. ئاوایی شلخەو بۊ و نیمەروان و ئێواران، پاێ دارەجەنگە بۊ وە جی زەرمەجلان و بازی مناڵەیل چەتۊن شار. هەرجار ک دار دیمن، پەلێگ، پووێگ لە لێ شکانۊن و بڕێگ وە گژێیەو بۊن.
باپیرم وە دڵنگەرانی وەت:
-ئێ فارسی ئۊشەیل بێ مختە ، ئاخرێ کەتێگ وە سەر دارەجەنگە تیەرن..!
فرە وەخت، تۊلەگووچانێگ گرتە دەس و چێ کەفت لە مناڵەیل..
-نۊردان بپەڕێ..! قەرت باوگدان، ئرس داڵگدان…چوە تواین لە گیان ئێ دارە..؟
شاریەیل وەتیان باپیرم شێویاس و ورگاشتە بۊیە. وەتن جوور مەموو سەفەر لێویاس. چەن جار چێ وە سەر خاونێیان، بەڵام چمان فرە پاپەێ نەیۊن. رووژ عەێدێگ، ک ئاێەم فرەێگ، لە پاێ دار کووەو بۊن، باپیرم، وتار شووڕێگ لە باوەت دار و پێشوو و بنچاخێ ئڕاێان وەت:
-مەردم ئڕا لەێوا کەین؟ ئڕا حۆرمەت ئێ دارە نیەگرین..!؟ وەختاێ گ ئیمە خوەمان ڕێز و حورمەت لە لێ نەنەیم و چاودێری نەکەیم، مەردم ئەولاترەک چۊ توان حرمەتێ بگرن؟ خەێر و بەرەکەت و نۊر ئێ ئاواییە ها وە ئێ دارەو. ئڕا مخت مناڵەیلدان نیەین..!؟
بەڵام مەردم، چمان نووڕسن وە لێوەێگ.وەتن یەیۊیش جوور سەفەر ئامووزاێ ورگاشتە بۊیە. کەس پاپەێ نەیۊ. ئاخرەیل جەنگ، دارەجەنگە ڕەشڕۊت ترەو بۊد و باپیرم پیرترەک.
هەمیشە وەت:
-خەو دیمە، وە دارەجەنگەێا خەو دیمە. کەلەمەێگ کەفێدە لیمان..!
یاێ شەو لە قاڵ و بخوڕ باپیرم هەڵواڕکیایم..
-وەێ ئەڵسن..! نەوەتم..؟ بجمیەن..!
لە وەرئەێوان ک نووڕسیم وە سراو، دیمن دارەجەنگە ئاگر چێیەس لە لێ..! هڵامات بردیم و وە هەر لەون بۊ، ئاگر کوشانیمەو. یەکێ لە ئەنقەس لە ناو کولووری دارەجەنگە ئاگر کردۊدەو. باپیرم یەێ هەفتە تەو کرد و دا ساڵ پیرترەکەو بۊ… دی جوور ئەوسا، ئڕامان گەپ نەێا. وەهار ئەو ساڵە، دەیشت و دەر ک سەوزەو بۊ و دارەیل وەچەو دان، دیمن یەێ لاێ دارەجەنگە وشک بۊیە. یەێ شەو باپیرم لەنوو تەو کرد، حاڵێ پەشێو بۊ، دەس و پاێ هاتە ڕکیان و لە هووش چێ…رووژێ ک لە شار هاوردیمەوەێ، یەێ باڵێ وشک بۊد و لە یەێ پا شەلی.
هەر جار ک چەو باپیرم کەفت لە دار، ئەسر زایە ناو چەوەیلێ. کیسە و تماکوو دەر هاورد و ئڕاێ سیکارێگ پێچام و دام لە تک دۊسیکار بڵاڵوک، مفەیل قۊل دا و نۆقمەو بۊ لە ناو هۊر و خێاڵ..
-لە زمسان شەوێ، لە پیران تەوێ…ڕووڵە تووام بمرم.
-………..
-یەێ ساڵ ئسا ئەسەیلا تواێ تەمیرەێگ ئڕا دەوریش سەفەر گەوراجوویی درس بکەێ، گەپ و باس دارەجەنگە شنەوێد، هات ئڕا ماڵمان…وەت ئەگەر ئجازە بەین، یەێ پەل لە ئێ دارە بووڕم…ئەوەڵ فرە بەدوەختەو بوم، وەتم مەگەر نیەزانی ئێ دارە پیروزە..!؟ نەزەر کەردەس…چو قمشی کەی لەێوا ئوشید..!؟ ئەسەیلا وەت…منیش لەێ بووتەو هاتمەسە خزمەتدان…تووام سازێگ بسازم ک دەنگ و ئاوازێ تا هەرمان بمینێد…سێ شەو سێ رووژ، لە ماڵمان بو تا ئاخرێ دڵنیام کرد. وەتم بچوو لە دارەجەنگە خوەێ ئجازە بسێن..ئەو پیاگە چێ و یەێ شەو تا شەوەکی، چوارچمەک لە پاێ دار، تەمیرەێگ لە باوشێ بو و مەجنوونی و سەرتەرز ژەنی و لە دار ئوزرخوازی کرد تا ئاخرێ رازی دار کرد. شەوەکی یەێ پەل دار بڕی و ماچ دارەجەنگە کرد و چێ…ئوشن هەروەخت دوەریش سەفەر، وە ئەو تەمیرە ژەنیاری کردێیە، مەلەیل، سڕ و کوڕ و بێدەنگ گووش تەکاننە و دڵ سان ئاو کردێیە.. ئێکەش مف قول تر دا لە سیکار و نووڕس وە خوەر دور خوەرئاوا..
ئەو ساڵە، زقوم و زەلان، زۊتر لە هەر ساڵ، هاتنەو جی. دارەجەنگە ئڕا زینێ مەنن، وەل وا و واران لە کیش و کەوان بۊ. پا داۊد وە گەز و لە هێرشت و گورمتە ێ وا و واهوور ، لارەلەقی کرد و دەنگ ناڵە و جیڕەێ تا ناو ماڵمان هات.
باپیرم وەت: هەگ ئێ دارە گیرێد، چمان چنگ خەید لە ناوزگم..! چمان جەرگم پاچنید..!
وە دەسەیل لەرزووک و پایل ڕقەکەر و لەش سەنگەلا، تک گووچان کوتا زەیوا و چێ ئڕا لاێ دار…کرد و کاش کرد دڵقورسی بەێد وە دار ک پا بەێد وە گەز..
-هەێ دار..!تو وجاخ ئیمەید…سووماێ چەومانی…هەێ دار..! تو پیر و گەوراێ ئیمەید…هەێ دار..! تو باوگ و باپیر و داپیر ئیمەید…یەتیم و یەسیرمان مەکە. ئێ پایزە لە سەر رەێ بکەی تمامە…سوو د سوو لەنوو وەهار تێ…قەڵپەنجە بێەلە خاک..!
دەسە ئازاگە کیشا مل لەش زامدار و بڕووک بڕووک دار و تێوڵ نادە قەی ساق سزیاگێیا..هەر جار ک وا تنەمەزەو ەو بواد، باپیرم، دڵنگەران، هەڵسا و لەتر برد و لە وەرئەێوان، وە چەوەیل پڕڕخ و کەم سووما، نووڕس وە سراو. یەێ ئێوارە بو وە واهوور و گەردەلول…خڕپووق دەروەچەیل وە دەس واوا…مەلەیل لانەورێزێ ک پەلام ژێر تیرچوو ماڵەیل هاوردون. باپیرم، ئاساش لێ بڕیا، وە چرچە و لەرزە، چێ ئڕا وەرئەێوان و وە یەێهەو وانگ شووڕێ هڵاورد..
-وەێ باوگە..! وەێ برا..! ڕەنج بێوەر ئەو خوەم..!
نەنگم وە سەر و پاێ پەتی و باپیرم، سەنگەلا و وە شەلگاوشەلی، وە هەڵەداوان و لەپەکوتی، چێن ورەو سراو…دارەجەنگە، پیر پاشمەنەێ ساڵان، وە لاوا کەفتودە پاێ کیەنی چەرمگ..! هەر دگێان ئیلاوئەولاێ دار گرتن…باپیرم وە دەسە ئازاگە دا وە مل سەرا و وانگ هڵاورد…نەنگم وەێ کرد و موور هاورد…ئاوایی داڕشیان، فرە لە ئاێەمەیل، هاوبەشی کردن. دەنگ هەڕەشەێ وا و گورمتەێ واران و قیژەێ مەلەیل هێلانە شێویاێ و گیری ئاێەمەیل، ئاوایی ناود ئەو یەک..لێڵە زەیو گرتود و شەو باڵ کیشاود وە مل چەوەیل ئاواییا…مەل ناموو نادیارێگ، هات و نیشتە بان لەش دارەجەنگە…قیژان و سێ جار، ئاخین وەت…زاڵ زەڕ مرد..! فڵامەرز پاڵ داود لە دارەجەنگە و وا سێوڵێ لەران..! مەلا نەوشاد کتاوێگ ناودە باوش و شێعر خوەنی..
ژە روژان روژێ، ژە وەختان وەختێ
یەێ روژ راگەم کەفت، ئەو پاێ درەختێ
بڕی گورگ و ڕووی و کەمتار، هاتن و لە دەور دار، وە سیچقە و خوەشی، وەقانن و لولانن…ساێەخان دریژ، وە کووڵ ئەسپ کەوێگ، لە ناو شەوا دەرهات و تاڕانان…خڕێگ خوارد وە دەور دار و وە سەرسوار، سەرسڵامەتی دا لە باپیرم و دجارە لە ناو شەو خەێوا هات..! ژێر باڵ باپیرم گرتیم و هێزێ دایم، بۊد وە مشتێگ سڵ و سقان…سووک و پۊتار…پف بکرداید ئەو پێ، وا بردەێ..! چێ و سەر نا قەێ دار و وەت:
-ئاخ..! پێشتم شکانی…جەرگم پاچانی…وەتم بووم وە پێشمەرگد، یەسە بۊم وە پاشمەرگد..!
باپیرم بردیم ئڕا ماڵ، ئەو شەوە تا شەوەکی، دەنگ تەمیرەێ سەی سەفەر هات ک فانی فانی ژەنی و پاوەمووری چڕی..
شەوەکی، خەوەردار خەوەر بردۊد وە ئاواییەیل…مەردم بڕبڕ هاتن و وە تاسە و ئەزرەت، نووڕسن وە دار و سەرسڵامەتی دان لە باپیرم. باپیرم، ئاخین و داخین، سڕ و کوڕ و بێدەنگ نووڕس و وەل هیچ کەسا قسیە نەکرد…لە تەک تا کەفت…کەفتە بان جی…زووان بەسا…هەفتەێگ پاش مەرگ دارەجەنگە، ماڵئاوایی لە ژیان کرد…داپیرمیش، یەێ هەفتە پاش مردن باپیرم، لە دنیا چێ. باپیرم ئاخرین ئاێەم لە رەشتارەێ ئاێەمەیلێ بۊ ک وە چکۆڵ و پۊشیش قەسەم دروو نەخواردن و نەنگم، ئاخرین سفێد چنارێ بۊ ک چەوەیلێ لە ڕەنگ ونەوشک بۊن و هەناێ ئاو خوارد، لە ناو گەلۊێ دیار بۊ.
لە شوون پرس و پوو، یەێ روژ ئاوایی وە تەور و تێشگ و هەڕە هڵامات دارەجەنگە بردن. وە ساتێگ قەڵ قووێ کردن و هەرکەس، بارێگ، باوشێ لە لی برد. لە شوون ئێ هەڵکەفتە، کیەنی چەرمگ وشک کرد. سراو زەردەو بۊ و وشکەساڵ و قڕانە یل پەێەڵپەێ ک تۊش ئاوایی هات…ئاوایی هۊردە هۊردە چووڵ بۊ و مەردم کووچ کردن ئڕا پراوێز و چاکەل شارەیل..
”””””””””””””””””””””””””
””””””””””””””””””””””””
ئمساڵ ئەێد، پاش ساڵان، من و روژانو چیمن سەرێ بەیم لە ئاوایی..دجارە خێاڵم چۊد ئڕا ساڵەیل دۊر مناڵی…ئڕا لاێ داپیرم و باپیرم…ئڕا ساڵەیل لەێرەوەرێگ ک لە ناو تووز و تەم گوما هاتۊن…م لە ناو ئەو لەێرەوەرە نەژیاۊم…م ئەو ئاێەمەیلە نەیۊم…بەڵام چمان منیش بەشێگ، چەپاڵێگ لە ئەو لەێرەوەرە بۊم…چمان منیش وە چەو بۊم ئەو کاتە ک ساێەخان دریژ، زرانییەیلێ لە وەر سینگ ئەسپەکەو یەکەو گرتۊن…ئێکەش لە ئەسپ پاوا هاوردۊد و چۊد ورەو دارەجەنگە و گشت دۊیەتەیل، وە چەوەیل ڕەژیاگ، ئەزرەتخوازانە نووڕسۊن وە پێ…یا ئەو کاتە ک مەموو سەفەر، پاڵ داۊد لە قەێ دارەجەنگە و نووڕسۊد وە قاێرە و وەتۊد: قاێرخان..! برا گەن نووڕید وە پیمان. م جاران وە چەو دۊم ک نەنگم خرامان، گیسەیل پەخشان کردۊد و دگە کوتاۊن و رەسن بەساۊن تا سەرێ داگرن و هەناێ ئاو خوارد، ئاو وە ناو گەلۊێیا دیار بۊ… م چمان ئەو روژە ک سەرهەنگ شەرابی بان چەو چوار نەفەر بەساۊد و پێشتێیان دایۊد لە دارەجەنگە و وەتۊد: آتش…! خوەم لە لاێ بۊم و وە چەو خوەم دۊم ک خۊنێیان رشیا لە پاێ دارەجەنگە. م تەنیا چەن کەس…تاک لوور…لە ئەو ئاێەمەیلە، ئەوەیش دەوران پیریێان دۊم…بەڵام چمان منیش بەشێگ لە ئەو لەێرەوەرە بۊم…منیش ڕەگێگ، پەلێگ لە دارەجەنگە وە میراتی بردۊم…منیش لە وەچەرزایل دارەجەنگە بۊم…
دەنگ روژانوو لە خێیاڵات دەرهاوردم:
-بابا..! شوون دارەجەنگە نیشانم دەی؟
چیمن ورەو سراو…دەیشت و دەر سەوزەو بۊد و چریکەێ مەلەیل، وڵات ناۊد ئەو یەک. چیمن وە میلکان دارەجەنگە…وە یەێهەو رووژانو وە زەوق نەنوومەتێگ وەت:
-بابا..! بنووڕ..بنووڕ..!
دیم لە ناوڕاس قوتو شکیاێ سزیاێ دارەجەنگە، پەلوەچ ناسکێگ چڵ کیشاس و سەر هێز داس..!