تام تیەڵ ژن / وتارێگ له‌ سه‌ر شێعره‌یل هانا شه‌فیعی/ فردەوس هاشمی

کوومە شێعر ئازاد کوردی دەزۊنگ لە نەسرین شەفیعی (هانا) چاپ کریای ١٣٩٨ چاپەمەنی باشوورە. لە خوەنین ئێ کوومە شێعرە ئەوڕەسیمن ک نەسرین شەفیعی چەواشەی شاعرەیل ژن ترەک ک فرەتر وە دواژەی شیعرەگان کڵاسیک پیاگانە خەریکن، ژنێگە ک تۊەنستێە شێعر خاس بناسێ و وە وێنەسازیەیل تازە و بەهێز شێعرەیلێ وە یەی ئاستێگ بڕەسنێ ک هەم هێز شاعرانگی خاسێگ دێرن و هەمیش لە باوەتی ناوەڕووک و ئستایلەو تایبەتن وە خوەێ و دواژە و دوپات شاعرەیل ترەک نیە. ئەمان باسێگ ک لە ئێ کوومە شێعرە سەرنج ڕاکیشە جێگە و پێگەی ژنە ک تاڕادەیگ جیاوازە لە ژن ئمڕووژ و گاهەس جواوگوو ژن ئمڕووژ ک وەردەنگ ئێ شێعرەیلەسە نەون؛ دیسان چەن شێعر لە ئێ کوومە شێعرە ئەڕای نموونە تیەن و جێگەی ژن لە ئێ کوومە شێعرە شیەو بوو.

“تیرواران”
نەمردمە/ بەڵام جوورێ ماقمەو بردیە/ چمانێ/ دەم شەوەکیانە و/ لە تیرواران خوەم تیەمەو
“جامەک”
هزار “من” شکیای/ ها لە جامەکم/ هزار دەس وە تێخەو/ ها لە شاڕەگم/ من شار دەروازە شکیایگم/ پڕ لە خارەتم
“گوڵ قاقەزی”
تەنیا بەرەفتاو دنیام/ ک نۊر باوەڕ نیەکەم/ منەی خوەر نیەکەم/ گوڵێگ قاقەزی/ ک وە تانەی ئرمێس مرم

لە ئێ شێعرەیلە یەی ژن فرە کەم هاز دۊنیم ک لە بەین چۊە و ژیانێ بوو مردن گردێە؛ ژنێگ ک لە ژیانێ ڕازی نیە ئەمان نەتۊەنستێە هۊچ جۊلەێگ ئەڕای خوەێ بکەێ و تەنانەت پەلامار وە خوەێ کوشی هەم بردێە. باس ئێ لە دەس چۊنەیلە و ئێ هەڵوومەرجە وە شێوەی ڕخنەیی نیەکەێ و تەنیا وە شێوەی مۆنۆلۆگ لە وەر خوەێا ئۊشێدان.

“لێوە”
هەرچێ وشە بۊ دەم داۊم/ تا لەی زڵمەتانە بۊنمەدەو/ گوما هاتی/ گومم کردی/ چۊ دەروەچ لە تەم/ خوەر لە خوەرئاوا/ ناوم بار کرد لە هۊرد/ من کیم؟/ ژنێگ/ لێوەی بەرەفتاوەیل/ ک ساڕووکی سەرێگ داگرتەسەی
“بەرەفتاو پەڕووینە”چەپاو بۊمە/ لە ناو دەورملیێگ گوڵگوڵی/ ڕزیامە/ چمان دەروەچێگم لە دەمچەو سەردەوا/ وازم بکەی/ پڕم لە هاوار گڵا/ چەن جار/ چەن جار ناو خوەم بنۊسم وەهار؟/ ک ئێ بەرەفتاو پەڕووینەیلە/ چڵ بکیشن وەرەو خوەر؟/ وەر لە ئەوکوشیان/ وەر لە چرچگیان لە ناو قەورێ ک ئڕام کەنینەسەێ!
شاعر لە ئێرە گلیەی لە باڵبەسە بۊن کەێ و لە داپووشیان ژن لە توو یەی پووشش کڵاسیک ناڕەزاس، جوور یەی بەرەفتاو ها منەی ڕووژنای، ئەمان دەورێ تیەریکانە و لە جیاتی ڕیکار ئەڕای ئەوسڕین ئێ تیەریکان و ساڕووکیە تەنیا خوت دەێ، وەهار وە مانای بەختەوەری و خوەشاڵیە ک ژن یاگەر شاعر ها شوونێ، ئەمان چەوەڕێە یەکێ ترەک بێجگە خوەێ باێ و ئێ بەختەوەری و خوەشاڵیە ئەڕاێ وەگەردەو بارێ.

“میلکان”
من تەمام تەمام تەمام خوەم نیم/ من تەرن قیامەتم لە گیان خوەم/ کوت تخمارەی پیایگم/ ک باپیرم بۊ/ ک لە جەنگ هابیل و قابیل/ پەیکەرێ بۊم ئڕا تواسن!/ دەسم بوو هەۊرات خوەش سێف داشت و/ ناوزگم میلکانێ بۊ ئڕا دریژەدان ئایەم
لە ئێ شێعرە، شاعر وە ڕەنگینی تۊەنستێە وە شێوەی شاعرانەی بەهێزێگەو نووڕگەی جنسیەتی وە ژن لە دریژەی میژوو نیشان بێەێ و گلیەی داشتوو لە یە ک تەنیا کەرەستەێگ بوو ئەڕای هەزبردن پیاگان و مناڵ هاوردن و دریژە دان وە نەسڵ پیاگان؛ ئەمان هۊچ ڕێکارێگ نەێرێ. ئەڕای نموونە تۊەنستیا وە ئێ مدووە دووس هۊچ پیاێگ نێاشتوو یاگەر دژ وە شۊکردن بوو.

“ئرمێس”
لە کیس چیم/ هەر لە وەختێ/ وسام و/ ئڕا تەنیایی داوڵ/ ئرمێس ڕشانم و/ گوورانی دڵگیر خوەنیم/ لە کیس چیم/ هەر ئەو کاتە ک/ دەسەیلێ گرتم و/ بێ جەهەت لە ناو سینەی/ لە ناو گیرفان کراس چوارخانەی وەرێ/ منەی نیشانێگ لە دڵ کردم
لە ئێرە ژن جەورکیشێگە ک چەوەڕێ پیایگە تا بەختەوەرێ بکەێ. ژن فرەتر لە یە ک چەوەڕی دڵبەرێگ بوو ک خوەێ هەڵوژانێە و ها تەمەێ، یەی ژن کەم هێز و کڵاسیکە ک چەوەڕیە پیاێگ دووسێ داشتوو و باێ بەختەوەرێ بکەێ. یانێ هەر ئەو ئەندێشەو باوڕ کڵاسیک کوومڵگە ساڕووکی خستێەس وە بان مێژگ و زەین شاعر و بێ هۊچ جمشتێگ لە ئەو مودڵ ڕەفتاریە پەیڕەوی کەێ.

“دڵنیا”
نیەتۊەنم/ نیەتۊنم چەوەڕێ ئاسمان بنیشم/ تا هەورەیلێ بچڕێ/ تا بوارێ/ نیەتۊەنم چەوەڕێ بنیشم/ کلگەیل من ئاگر گرتنە!/ وە هەرچێ بیر کەن گوڕ گرێ/ لە هەرچێ نۊسن/ دەم گرێ/ تەنیا تۊەنم/ وە چەوەیل پڕ لە ئرمێسم/ وە سەوڵەیل/ ک دنیا وە پاوا گیر دانە/ دڵنیا بووم

“ئازادی”
مەل باڵ شکیای ئازادی/ تو/ ئەزرەت دۊر و دریژ ساڵانمی/ لە ناو من گوما هاتیدە/ چۊ کۊەسانێ لە ناو تەم/ لە ناو من مردیدە/ چۊ ئاگرێ لە دڵ خوڵەکوو/ من هێمان/ چەوەڕێ ڕەخس بێداخم
“کوورپە”
چمک ژیاند بگر و بچوو/ لە ناو ئێ لێخناوە/ کەس وێنەی خوەی وە ڕەنگین نیەۊنێ/ بایەس ئەوقەرە جەور لە ملدا مەوج بیەی/ ک چۊ ئاوێنە خوەد لە ناو خوەد دیار بیەی/ تا هەوەجەد وە دڵ کەس نەکەفێ/ ئافرەت ئەزرەتمەن/ ئافرەت پڕ لە خوەزیەو دڵم/ لە ناو خوەد هەڵا/ لە ناو خوەد بژییە/ لە ناو خوەد بمر!/ دنیا سەرێ گەرم جەنگە/ کوورپەی ڕووژنای شەش مانگان لە بار خوەر چییە/ هەر جا چنگ بکوتی/ سیاتییە!/ ئێ جامەکەیلە گشتیان درووزنن/ ئافرەت ئەزرەتمەن/ ئافرەت پڕ لە خوەزیەو/ ت لە ناو هۊچکامیان شوون خەنیند نییە/ دەمچەو مانگد لە ناو دەورملیێگ چەرمێ گیریایە/ لە هۊر سنوورەیل/ شلێر و نەرگس چییە/ تا ت خەمینی/ تا من خەمینم/ تا گشت خەمینن/ دنیا هەیتاهەیت ژانێ گرێد و/ ڕووژنای مردێ تیەرێ

لە ئێ شێعرەیلە، ژنێگ بێ چنگ چۊل و بێ جمشت و جۊلە لە فەزای بەسیای ماڵ دۊنیمن و هۊچ باسێگ لە کوومڵگە و هەڵکەفتەیل کوومڵایەتی نیە. بەشێگ یاگەر ئەندامێگ لە کوومڵگە نیە ک بابەتەیل سیاسی و کوومڵایەتی هەم لە ناو شێعرەگانێ بوون، تەنیا بابەتەیل ژنانە و عاشقانە هەڵوژانێە. گشت شیعرەگانیش وە شێوەی وڕاوەیل دەرۊنی ژن وەگەرد خوەێا هەڵوەسیانە.
ژنێگ ناکام و شکەس خواردێ ک وە ئاماژە وە ساڵیان ئەزرەتمەندی خوەێ کوڵ و کوڵوڕ ئمر وەتاڵان چیەی خوەێ نیشان دەێ، لە ئێرە کەسایەتی ژن لە دەس چۊە و هۊچ جمشتێگ لە ئێ باوەتەو نێاشتێە بێجگە گیرستن یاگەر گلیەی کردن ئەوەیش وە شێوەی مۆنۆلۆگ و لە وەر خوەێا.

لە سەراسەر ئێ کوومە شێعرە ژنێگ دۊنیمن ک پرسیارکەر نیە، لە شوون جواو ئەڕای چۊنیەتی و مدوو ئێ هەڵوومەرجەی سەختە نیە. دەس و پا بەسیای و بێ ئرادە و وابەستەس ک هەر ها لە شوون پەلامار بردن وە پیا، ئەوەیش پیاێگ ک کارێگ وە کارێ نەێرێ. یانە تایبەتمەندیەیلێگن ک وە دڵ وەردەنگ ئمڕووژ و ژن ئمڕووژ نین، ژن ئمڕووژ ها شوون ڕێکار، ها شوون پاوەگەز دان و وسان لە بەرەوڕۊ گیچەڵەیل؛ دیسان هەز لە شێعرەیلێگ بەێ ک لە نووڕگەی یەی ژن سەرکەش و بەهێزەو هەڵوەسیاۊن ک بتۊەنێ وەگەرد شاعرەو هاوزات پنداری بکەێ و هەست بکەێ ئێ شێعرە ئەڕای ئەۊ و لە نووڕگەی ئەۊەو هەڵوەسیاێە.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *